سنگ زمرد

سنگ زمرد با جنس سیلیکات آلومینیوم و بریلیوم و از نوع سبز بریل با سختی 7.5 – 8 در مقیاس موهس می باشد. این گوهرسنگ در کلمبیا، برزیل، روسیه و افغانستان یافت می شود. این گوهر همواره در فرهنگهای مختلف الهام بخش بوده و از خواص سنگ زمرد نیز برای برخی بیماری ها نظیر صرع استفاده می شده و بطور کلی در گذشته از خواص زمرد به عنوان تجویز دارو استفاده می شد

نام زمرد به چه معناست

زمرد به معنای سبز است و نام آن از واژه یونانی “اسماراگودس (Smaragdos)” گرفته شده که برخی نیز می گویند از زبان فارسی نشات گرفته شده است. در گذشته کلیه بلورهای سبز رنگ را زمرد می خواندند. اولین اشاره به آن در ادبیات غربی، از ارسطو است. او طرفدار بزرگ سنگهای قیمتی بوده و در مورد خواص سنگ زمرد نوشته است که همراه داشتن این گوهر، قدرت حضور در سخنرانی ها و در تجارت را افزایش می دهد، سبب پیروزی در دادرسی می شود، به حل و فصل پرونده ها کمک می کند و آرامش و تسلی خاطر می بخشد.

استحکام آن سخت تر از کریستال کوارتز می باشد. از نظر شیمیایی نیز با ترکیب شیمیایی Be3Al2(SiO3)6 حاوی 67% سیسلیس، 19% آلومینیوم و 14% بریلیوم بعلاوه عناصر آلکالی می باشد. بیشتر بلورهای آن دارای ناخالصی، ترکهای داخلی، کانی های میهمان و مایعات، حباب های گاز بوده و رنگ سنگ در صورت افزایش آنها مات می شود. گوهرشناسان این ناخالصی ها را “Jardin” یا باغچه می نامند. این ویژگی ها به ما کمک می کند تا بوسیله ابزار گوهرشناسی زمرد اصل را از نوع بدل و مصنوعی تشخیص دهیم.

مهمترین ذخایر و معادن سنگ زمرد در جهان:

زمرد با کیفیت کلمبیا: که دارای مقادیر قابل توجهی آهن است که باعث افزایش وزن مخصوص و ضریب شکست نور در این سنگ می شود. کانی میهمان آنها به شکل تیغه اره می باشد. مهمترین معادن کلمبیا شیوور، گاشالا بوربار، کاسکووز و موزو است. در تمامی این معادن از کانی های میهمان که قبل ار رشد بلورهای زمرد وجود داشته اند اثری نیست.

معادن زمرد هندوستان: کانی های میهمان در این منطقه در دو فاز مختلف رشد کرده و اکثرا به شکل کما(،) دیده می شوند و کمانی فوکسیت که نوعی میکای غنی از فلز کروم است همیشه در آن وجود دارد. رنگ زمردهای کلمبیا مانند تلالو و رنگ آمیزی برگهای درخت در یک باغچه زیر نور آفتاب بهاری است!

دره پنج شیر افغانستان یکی از نقاطی است که زمرد در سنگهای اسکارن کربناتی به همراه کوارتز و آنکریت یافت می شود و به دلیل شفافیت و کیفیت عالی قادر به رقابت با سایر نقاط دنیا می باشد. متاسفانه عدم فناوری استخراج و جنگهای داخلی و سیاسی موجب کاهش استخراج این کانی از این منطقه شده است.

در پاکستان معادنی به تازگی یافت شده که زمردهای آن کاملا شبیه کلمبیا می باشند و محتویات مایع آن به فراوانی و در اشکال مختلف دیده می شود.

معدن سانداوانا در زیمبابوه نیز دارای زمرد هایی است که کانی میهمان آنها ترمولیت است و بلورهای سوزنی شکل بلند و خمیده ای را تشکیل می دهد.

در معادن ترانسوال در آفریقای جنوبی مشخصه زمرد، بلورهای کوچک و تا حدی تخریب شده میکاست. کانی میهمان آن اغلب مولبیدنیت است که با درخششی متالیک و بلورهای کوچک قابل تشخیص است. شکافهای پر مانند که از هر طرف بلور میهمان را احاطه کرده اند نیز دیده می شوند.

نحوه نگهداری سنگ زمرد چگونه است

اصولا خانواده بریل دارای ساختاری شکننده می باشند و فرم شکستگی آنها همانند بی نظم است بنابراین در نگهداری سنگ زمرد بسیار دقت کنید که مورد اصابت ضربه مخصوصا در تورق های آن صورت نگیرد. برای از بین بردن معایب و افزایش کیفیت رنگ، آنها را در روغن ها و ترکیبات شیمیایی مخصوصی قرار میدهند. چنین ادخالهایی، به ویژه در سنگهای باکیفیت بالا، با چشم غیرمسلح قابل مشاهده نمی باشد. استفاده از دستگاه اولتراسونیک و حرارت می تواند روغن را از ترکهای سنگ خارج و متقابلا کاهش شفافیت و حتی شکستن آن شود. بنابراین بهتراست حین کارهای خانه مانند آشپزی و یا شستشو انگشتر یا گردنبند زمرد خود را دور کنید.

نحوه ارزش گذاری سنگ زمرد

در ارزش گذاری سنگ زمرد فاکتورهایی مثل کشور یا محل استخراج مهم نیستند بلکه ویژگی هایی نظیر رنگ، پاکی و نوع تراش بر روی آن تاثیر دارند. به عنوان نمونه گونه ای که در کشور کلمبیا یافت شود همیشه با کیفیت نیست و دلیل بر کیفیت بالای آن نمی باشد چه بسا ممکن است انواعی از افغانستان یافت شود که خیلی ارزش بالاتری نسبت به کلمبیا داشته باشند.

ویژگیهای زمرد با کیفیت چیست

وزن: این گوهرسنگها معمولا در اندازه های کوچک پیدا می شوند. زمردهای درشت با کیفیت بالا میتوانند قیمت بسیار بالایی داشته باشند. برخلاف الماس که زیر 1 قیراط هم درخشندگی خود را نشان می دهد، سنگ زمرد معمولا در قیراط بالاتر این امکان را دارد. بنابراین وزن پارامتری اساسی در تعیین قیمت آن است.

 رنگ: همانطور که قبلا ذکر شد هر چه رنگ سبز این گوهر پررنگ تر و شدیدتر، سرزنده تر و غیر مات باشد ارزش آن چندین برابر می شود.

 پاکی: گونه های بی عیب این گوهر معمولا کمیاب و بسیار گران بها هستند. ناپاکیها در سنگ زمرد ظاهری شبیه خزه یا شاخه های درخت دارند. اغلب گونه های درشت، معایب و ترک هایی دارند و یا رنگ آنها دارای جلوه های ابری هستند.

 درخشندگی: این فاکتور که وابسته به نوع تراش است نیز همانند سایر سنگهای قیمتی دیگر روی قیمت آن تاثیر دارد.

زمرد های تاریخی جهان کدامند

مغول هایی که در هندوستان زندگی می کردند و به ویژه سلطان “شاه جهان” که تاج محل را نیز ساخت به این گوهرسنگ بسیار علاقه مند بود تا جایی که روی آنها کلمات مقدس را حکاکی می کرد و به عنوان طلسم همراه خود داشت. این قطعات که به “زمردهای مغول” معروف هستند در موزه ها و کلکسیون ها قرار دارند.