تاریخچه سنگ کریزوپراز

کریزوپراز به انگلیسی( Chrysoprase)   وبا فرمول شیمیایی SiO2 از مجموعه کانی هاست کریزوپراز به عنوان یکی از نادرترین و ارزشمندترین کوارتز کلسدونی و سنگ سیلیکای سبز-آبی است که به شکل کریپتوکریستالین دی اکسید سیلیکون است وبه نام کریزوکلا کلسدونی نیز شناخته می شود.نام “کریزوپراز” بر اساس دو واژه یونانی “chrusos” و “prason” به ترتیب به معنای “طلا” و “تره فرنگی” و با اشاره به رنگ سبز تره فرنگی و رگه های طلایی در آن، شکل گرفته است.
کریزوپراز اغلب در رگه های کوارتز موجود در سنگ های سرپانتین دارای نیکل و در رسوبات نیکل تشکیل می شود.کریزوپراز به خاطر داشتن ویژگی اپالسنت (کدر بودن) و رنگ سبز سیبی آن که منحصر به فرد است.

رنگ سبز اکثر سنگ های قیمتی به دلیل وجود آهن (تورمالین)، کروم (زمرد) و یا وانادیم (گرانیت تساوریت) است، اما رنگ کریزوپراز ناشی از وجود ناخالصی های نیکل در کریستال های کوارتز بی رنگ است.کریزوپراز ( Chrysoprase)بر خلاف اکثر انواع کوارتز های کلسدونی که نوع چند رنگی آنها اهمیت بیشتری دارد، رنگ سبز روشن و خالص آن ارزشمند تر و نشان دهنده کیفیت بالای آن است.

گستردگی جغرافیایی سنگ قیمتی کریزوپراز

ذخایر کریزوپراز( Chrysoprase) را می توان در نقاط مختلف جهان یافت.برخی از مهم ترین منابع آن عبارتند از استرالیا، برزیل، آلمان، لهستان، روسیه، آفریقای جنوبی، تانزانیا، زیمبابوه، ماداگاسکار، هند، قزاقستان و ایالات متحده (آریزونا، اورگان و کالیفرنیا).
در گذشته، معادن فرانکشتاین (زابکوویچ) در سیلیزیای لهستان منبع فراوانی برای کریزوپراز بود، اما امروزه استرالیا حدود ۸۵ درصد از عرضه کریزوپراز جهانی را به خود اختصاص داده است.
کریزوپراز ( Chrysoprase)استخراج شده از معدن کوئینزلند مرکزی (استرالیا) به عنوان یکی از با کیفیت ترین کریزوپراز ها در جهان محسوب می شود و بسیاری از آنها دارای شفافیت و رنگی مشابه با یشم با کیفیت هستند.

رنگ کریزوپرایز به چه علت سبز است؟

رنگ سبز این گوهرسنگ به علت وجود مقداری جزئی از نیکل است. نیکل میتواند از راه های مختلفی در کوارتز میکروکریستالین وجود داشته باشد البته نه در ساختار شبکه ای آن. مقدار اندکی از مخلوط سیلیکاتی نیکل همراه کوارتز، پخش شدن اکسید نیکل، یون های نیکل را آزاد و سبب رنگ سبز کالسدونی میشود. کریزوپراز در طیف رنگهای وسیعی از سبز مایل به زرد کمرنگ تا سبز پر رنگ عمیق وجود دارد. مقدار فراوانی نیکل در سنگ میتواند قدرت درجه رنگ سبز آن را مشخص کند. کریزوپراز با رنگ سبز مایل به زرد کمرنگ می تواند شامل 0.1 تا 1 درصد وزنی اکسید نیکل را شامل شود. نمونه های سبز پررنگ میتوانند تا 5 درصد وزنی اکسید نیکل را شامل شوند. در سایر گوهرسنگهای خانواده کوارتز، عامل رنگ سبز غیر نیکل بوده  به جز کریزوپراز تنها گوهر سنگی که رنگ سبزش به دلیل حضور نیکل است کانی کمیاب گاسپایت ( gaspeite) می باشد که کربنات نیکل، آهن و منیزیم است. عامل رنگ سبز در اکثر گوهرسنگهای سبز مانندتورمالین ( آهن )، زمرد (کروم)، گارنت سووریت (Tsavorite) که نوعی گروسولار است وانادیوم میباشد.

سنگ های مشابه و بهسازی

این سنگ در بازار مشابهات زیادی دارد. سرپانتین، عقیق سبز، اسمیت زونیت، جادئیت، آونتورین، پرنیت، پلاسما، جاسپر سبز تیره، سنگ خون و …هر یک میتوانند مشابه سنگ کریزوپراز باشند. این سنگ به یشم استرالیایی نیز در بازار معروف اما کاملا با سنگ یشم متفاوت بوده و نوعی اصطلاح بازار است. در بازار جواهرات از جمله ایران نوع های متفاوتی از کالسدونی یا عقیق های رنگ شده به جای سنگ کریزوپراز اصل فروخته میشوند. گاهی با اسم هایی چون “chalcedony chrysoprase” و یا “Lemon Chrysoprase”فروخته میشوند که این اسامی اشتباه هستند. کریزوپراز لیمویی یا سیترُن کریزوپرایز نیز نام اشتباهی است که به سنگ منیزیت (Magnesite) داده و بین تراشکاران رواج دارد. نام اصلی آن برای نوع سبزش منیزیت لیمویی است و از ترکیبات کربنات منیزیوم و در همان شرایط محیطی کریزوپراز دیده میشود ولی جنسی متفاوت و اوپاک است.کریزوپراز اصل دارای رنگ و غلظت رنگ و نیمه شفافیت خاصی است.

خواص سنگ کریزوپراز در چاکرا درمانی

این سنگ چاکرای قلب (چهارم) و چاکرای ناف (سوم) را تحت تاثیر قرار میدهد. همچنین این یک سنگ دوست داشتنی، متعلق به پرتو رنگ سبز و همچنین سنگی متعلق به قلب است و ما را با قلمرو طبیعت پیوند میدهد. این سنگ به قلب احساس استقامت بخشیده و از نظر جسمانی موجب سلامت عمومی، بازسازی، جوانی و سرزندگی می گردد. از خواص سنگ کریزوپراز از نظر احساسی می توان به ترغیب عشق ورزیدن و اعتماد کردن، رهایی از هیجانات مبتنی بر ترس، یاری دادن در ارتباط با بسامدهای مثبت طبیعت و محیط پیرامون اشاره نمود. همچنین کریزوپراز چاکرای ناف یعنی جایگاه اراده را فعال میکند که این ابزاری عالی برای کسانی است که راه خود را برای درمان اعتیاد برگزیده اند.

نحوه نگهداری

رنگ کریزوپراز گاهی اوقات ناپایدار است. این سنگ مقداری به نور حساس بوده و چنانچه در طولانی مدت در معرض حرارت و یا نور خورشید قرار گیرد کم رنگ می شود. البته اگر سطح سنگ شما رنگ پریده گردد لایه زیرین آن دارای رنگ بهتری است که با پولیش سطحی میتوانید دوباره زیبایی آن را احیا کنید. همچنین در صورتی که در مقابل رطوبت شدید قرارگیرد تغییر رنگ آن باز می گردد. بنابراین بهتر است به طور کلی در مناطقی با حرارت بالا یا نور شدید نگهداری نشود.