سنگ کوارتز چیست
بعد از فلدسپات‌ها، دومین کانی رایج و فراوان در سطح زمین، سنگ‌های کوارتز هستند که با فرمول مولکولی Sio2 در طبیعت یافت می‌شوند. در این نوع سنگ، هر اتم اکسیژن مابین 2 چهار وجهی قرار دارد. سنگ کوارتز سختی و مقاومت بالایی دارد و در شکل‌ها و انواع گوناگونی در طبیعت وجود دارد. به طور کلی این سنگ با نام‌های در کوهی و عقیق نیز شناخته می‌شود. این سنگ نوعی از سنگ‌های معدنی است که در چند نوع سنگ رنگی ساخته شده و طرفداران زیادی دارد. این سنگ بعد از فلدسپات رایج‌ترین ماده معدنی روی زمین است. Quartz با داشتن میزان سختی 7، بادوام و نازک است. ساختار این سنگ از ترکیب شیمیایی سیلیکون دی اکسید می‌باشد.
نام دیگر سنگ کوارتزیت، سنگ قدرت است و در سراسر دنیا به نام کریستال جهانی شناخته می‌شود. سنگ‌های کوارتز خالص دارای رنگ‌های مختلف و شش وجهی هستند. یکی از انواع سنگ کوارتز، عقیق است که در رنگ‌های سفید، زرد، کهربائی و جگری یافت می‌شود. سیلیس کوارتز دارای نقطه ذوب صد و شصت و هفت درجه می‌باشد؛ همچنین این ماده مقاومت بالایی در برابر هوازدگی دارد. مقیاس این سنگ ۷ موهس است که سخت‌تر، نازک‌تر و بادوام‌تر از سایر سنگ‌ها می‌باشد.از این سنگ‌ها بیشتر در ساعت‌سازی و جواهر‌سازی استفاده می‌شود.
ارزش سنگ کوارتز، بیشتر از سنگ‌های طبیعی می‌باشد و سیلیس موجود در آن به مقاومت سنگ کمک کرده که باعث می‌شود برخلاف سنگ‌های گرانیتی، دیگر هیچ گونه مواد رادیواکتیوی را از خود انتشار ندهد. سیلیس کوارتز درصد پایینی آب را جذب می‌کند و چگالی پایینی دارد که کمک زیادی به کار نما و کف ساختمان‌ها می‌کند. سنگ سیلیس کوارتز برای مصارف مختلف مثل کف آسانسورها، ستون‌های داخلی، میز رستوران‌ها، کانتر آشپزخانه، پله و کف سالن‌ها، دستشویی، حمام و سنگ کانتر آشپزخانه استفاده می‌شود.
ترکیبات سنگ سیلیس کوارتز از سیلیکون دی اکسید است که با درجات و ساختار گوناگونی تولید می‌شود. عواملی مانند ضخامت صفحه کوارتز، کارخانه تولید کننده، طرح و رنگ آن در قیمت سنگ کوارتز تاثیرگذار هستند. از این سنگ‌ها بیشتر در ساعت سازی و جواهر سازی استفاده می‌شود.
خصوصیات سنگ سیلیس کوارتز
مقاومت الکتریکی بالایی دارد.
مقاومت بالایی در مجاورت مواد شیمیایی دارد.
در برابر شوک حرارتی مقاومت بالایی دارد.
فرایند استخراج سیلیس از کوارتز
استخراج سیلیس از کوارتز با اضافه کردن محلول NaOH 10 نیوتن و هیدروکلراید 6 نیوتن در سه فاز گوناگون صورت می‌گیرد. میزان بازده سیلیس استخراج شده از هر مرحله ۶/۲۹، ۹/۲۱ و ۸/۱۰ گرم است و سیلیس استخراج شده با استفاده از FT-IR و XRD مشخص می‌شود.
خواص شیمیایی کوارتز
کریستال کوارتز در سراسر جهان یافت می‌شود؛ اما مهم‌ترین آن‌ها در برزیل، آرکانزاس و ایالات متحده است. سنگ کوارتز یک ماده معدنی است که از اتم‌های سیلیکون و اکسیژن در یک چارچوب پیوسته از SiO تشکیل شده است. خواص شیمیایی آن‌ها شامل موارد زیر است:
| مشخصات | توضیحات |
| اطلاعات معدنی | کوارتز ماکرو کریستالی |
| ترکیب شیمیایی | SiO۲ |
| رنگ | بی رنگ |
| سختی | 7 (Mohs) |
| وزن مخصوص | ۲.۶۵ |
| ضریب شکست | ۱.۵۴۴ – ۱.۵۵۳ |
ارزش سنگ کوارتز چگونه تعیین است
برای شناسایی ارزش آن، راه قطعی و حتمی وجود ندارد. از این رو از چندین راه و به صورت تلفیقی از روش‌های سنتی و استفاده از ابزارهای پیشرفته برای تشخیص سنگ کوارتز استفاده می‌کنند. شناسایی کوارتز اصل سخت است؛ زیرا رنگ آن در زیر تابش و گرما تغییر می‌کند و در بعضی از مواقع با رزین یا فویل مخلوط می‌شود. این مسئله باعث وفور کوارتز مصنوعی در بازار شده است.
شکل و برش
به دلیل وجود رنگ‌های شکننده در کریستال‌های Quartz می‌توان برای به حداکثر رساندن رنگ‌ها، آن را برش داد. سنگ کوارتز دارای اندازه‌های فانتزی است.
میزان درخشش آن
بهترین سنگ کوارتز نوعی است که شفاف باشد و بتواند نور را از خود عبور دهد. نمونه‌های نیمه شفاف، نور را خیلی ضعیف از خود عبور می‌دهد. بهترین نوع سنگ گوارتز با نام کوارتز تمیز شناخته می‌شود.
رنگ
رنگ‌های بنفش، سیاه، صورتی و قهوه‌ای نیز از این ماده وجود دارد که با نام کوارتز کریپتوکریستال شناخته می‌شوند. طلوع و غروب خورشید بهترین زمان برای دیدن رنگ‌های عقیق است. سنگ کوارتز شفاف بیشترین ارزش را در بین افراد دارد.
انواع سنگ کوارتز (Quartz)
کانی کوارتز بسیار مقاوم و بادوام است و بعضی از نمونه‌های آن به وفور در طبیعت موجود است؛ اما بعضی از آن‌ها بسیار نادر و قیمتی هستند. می‌توان گفت که نمونه‌های نادر و کمیاب این سنگ قیمتی و با ارزش هستند. این نوع به طور کلی دارای دو دسته بزرگ با نام‌های ماکروکریستال و کریپتوکریستال است که هر کدام به نمونه‌های دیگر تقسیم می‌شوند.
| کوارتز ماکروکریستالین | کوارتز میکروکریستالین یا کریپتو |
|---|---|
| سنگ کریستال (Rock Crystal) | کلسدونی (Chalcedony) |
| آمیتیست (Amethyst) | عقیق (Agate) |
| آمیترین (Ametrine) | کارنلین (Carnelian) |
| آونتورین (Aventurine) | کریزوپراز (Chrysoprase) |
| کوارتز آبی (Blue Quartz) | اونیکس (Onyx) |
| سیترین (Citrine) | سارد (Sard) |
| ایزنکیزل ایزنکیزل (Eisenkiesel) | پلاسما (Plasma) |
| کوارتز شیری (Milky Quartz) | چرت (Chert) |
| رز کوارتز (Rose Quartz) | فلینت (Flint) |
| پراز پراز (Prase) | جاسپر (Jasper) |
| پرازیولیت (Prasiolite) | هلیوتروپ (Heliotrope) |
| کوارتز دودی (Smoky Quartz) | – |
| چشم ببر (Tiger’s Eye) | – |
معرفی سنگ آمیتیست (Amethyst)
این نوع سنگ که به رنگ ارغوانی در طبیعت یافت می‌شود، جزء سنگین‌ترین نوع سنگ‌های کوارتز می‌باشد. رنگ ارغوانی آن موجب محبوبیت چند برابر این سنگ شده است و رنگ زیبای آن، نشانه وجود آهن در آن است. همچنین جالب است بدانید این سنگ به عنوان سنگ متولدین بهمن ماه شناخته می‌شود.
معرفی سنگ کریستال (Rock Crystal)
سنگ کوارتز برای ساخت نگین، تسبیح، زیورآلات زیبا و چشم نواز، حکاکی و … استفاده می‌شود. وجود برخی از ناخالصی‌ها مثل روتایل بر روی آن، زیبایی آن را تا چندین برابر افزایش داده است.
آمیترین (Ametrine)
سنگ آمیترین ترکیبی از رنگ‌های بنفش ارغوانی و طلایی است که از شفافیت خوبی برخوردار است. تمامی این رنگ‌ها داخل یک بلور به هم دیگر چسبیده‌اند و این سنگ را به وجود آورده‌اند.
آونتورین (Aventurine)
رایج‌ترین نوع سنگ سیلیس کوارتز، آونتورین سبز رنگ است. البته این سنگ به رنگ‌های قهوه‌ای، زرد، خاکستری و آبی نیز دیده می‌شود. این سنگ دارای درخششی موجی شکل و ناخالصی‌های میکا است. این ویژگی خریداران این نوع سنگ را افزایش داده است.