سنگ آپاتیت

آپاتیت ها مواد معدنی شایعی هستند،
اما آپاتیت با کیفیت سنگ جواهر بسیار کمیاب است.
این سنگ تقریبا ناشناخته باقی مانده و به ندرت در فروشگاه های طلا و جواهر یافت می شوند.
به دلیل گستره ی پهناور آپاتیت در رنگ ها و اشکال جذاب، این سنگ برای کلکسیونرهای سنگ های جواهر بسیار جالب توجه است.

نام «آپاتیت» از واژه ی یونانی به معنای «تقلب» برگرفته شده است.
این نام به دلیل شباهت بسیار زیاد با چندین سنگ جواهر با ارزش دیگر بر روی آن نهاده شده است.
در نتیجه آپاتیت به ناحق با نام «سنگ فریبنده» شناخته شد.
آپاتیت با درخشندگی متغیر یا اثر چشم گربه ای، بسیار کمیاب و پرطرفدار است.
چشم گربه ای ها برای ارائه ی بهترین کیفیت به صورت کوژ برش می خورند.
درخشندگی متغیر یک پدیده ی کمیاب بصری است که تنها به تعداد انگشت شماری از انواع جواهرات مختلف موجود است.
این پدیده به واسطه ی انعکاس نور منحصر به فرد است که شبیه به چشم گربه است،‌ رخ می دهد.
این اثر ناشی از انعکاس نور از ناسرگی های موازی در یک سنگ، معمولا مجاری و رشته ها پدید می آید.
بازتاب چشم گربه ای در نور شدید و مستقیم قابل مشاهده می باشد، هنگامی که سنگ چرخانده می شود، چشم گربه ای در سراسر سطح شروع به سر خوردن می نماید.

تشخیص آپاتیت

آپاتیت گروهی از مواد معدنی فسفات است که شامل هیدروکسیل آپاتیت، فلور آپاتیت و کلر آپاتیت می باشد. آپاتیت شایع ترین نوع فسفات در جهان است و منبع اصلی فسفر، یکی از ضروریات شیمیایی می باشد که برای انرژی زیستی و فتوسنتز ضروری است. آپاتیت از فسفات کلسیم، ماده ی تشکیل دهنده ی دندان ها و استخوان ها تشکیل شده است.
آپاتیت با چند شیوه ی آزمایشی قابل تشخیص خواهد بود. فلورسنس راهی برای تشخیص گونه های آپاتیت است. آپاتیت بسیار سخت تر از کلسیت است و به علت نرم بودن نسبت به تورمالین، بریل گرانبها و کوارتز، یک آزمایش خراش ساده اغلب وجه تمایز و تشخیص آپاتیت خواهد بود. امبلی گونیت، آندالوسیت، برازیلیانیت، اسپین و توپاز نیز شباهت بسیار زیادی به آپاتیت دارند.

کانی شناسی آپاتیت

آپاتیت به شکل بلور در پیگماتیت های گرانیت، سنگ های دگردیس و محیط های آذرین تشکیل می شوند. بلورهای آپاتیت در ترکیب پایه در میزان هیدروکسید، فلوئور یا یون کلر متفاوت هستند.
سنگهای شبیه به آپاتیت از مهمترین منابع فسفر به شمار می روند. فسفر نه تنها مورد نیاز گیاهان می باشد، یکی از مواد شیمیایی ضروری است که معمولا در کود، مواد منفجره، آتش بازی، حشره کش ها، خمیر دندان، مواد پاک کننده و محصولات دارویی استفاده می شود.

رنگ آپاتیت

اغلب افراد در این حرفه به دنبال رنگ های کمیابی همچون آپاتیت آبی سبز شبیه به پاربا یا آپاتیت سبز، که با نام «سنگ مارچوبه» شناخته می شوند. گونه های آبی- سبز آپاتیت رقیب سرسختی برای تورمالین پاربای مشهور هستند.
گونه های بنفش تیره، ارغوانی و مایل به قرمز نیز طرفداران خاص خود را دارند.
نوع دیگر آبی با نام «موروکسیت» یافت می شود، اما برای پردازش رنگ آن معمولا از گرما استفاده می کنند.
سایر رنگهای سنگ جواهر آپاتیت شامل بی رنگ، صورتی، بنفش و زرد طلایی می باشند. سنگهای برازیلیانت آبی نیز در رده ی دوم محبوبیت و تقاضا قرار دارند(بدون پردازش). آپاتیت سبز روشن با نام تجاری «سنگ مارچوبه» خرید و فروش می شود.

مانند سایر جواهرات، اشباع رنگ نشانگر ارزش سنگ است. ارزش آپاتیت به مقدار زیادی به اشباع رنگ بستگی دارد. گونه هایی با تراکم رنگ بالا دارای بیشترین ارزش هستند. آپاتیت با کیفیت سنگ جواهر را خیلی به ندرت می توان در اندازه های بزرگ یافت، سنگ های بالای یک قیراط هزینه های بسیار بالایی دارند.

درخشندگی و برش آپاتیت

آپاتیت پس از برش و جلا، درخشندگی شیشه ای خواهد داشت.

با کیفیت جواهر را اغلب می توان به صورت شفاف یافت، اما گونه های تراشفاف نیز نایاب نیستند. آپاتیت جواهری نوع دوم و افزودنی است.
معمولا همه ی آپاتیت ها ناسرگی های قابل مشاهده دارند. گونه های بسیار تمیز و شفاف به ویژه در اندازه های بزرگ بسیار کمیاب هستند.

برش و شکل آپاتیت

گونه های آپاتیت و سنگ های جواهر مشابه

آپاتیت یکی از انواع کمتر شناخته شده ی جواهر است. با این وجود، سنگ های جواهر زیادی هستند که رنگ و شکلی مشابه با آپاتیت دارند. در واقع، نام آپاتیت به دلیل تشابه با سنگ های گران قیمت تر مانند بریل گرانبها، تورمالین و توپاز بر روی آن نهاده شده است. همانند یاقوت کبود و تورمالین، آپاتیت اغلب با نام گونه های رنگی مانند «آپاتیت آبی» یا «آپاتیت طلایی» خرید و فروش می شود.

آپاتیت چگونه تشکیل می شود؟

آپاتیت در شرایط بسیار متنوعی تشکیل می شود و در سنگ های آذرین، دگرگونی و رسوبی یافت می شود. مهم ترین ذخایر آپاتیت در سنگ های رسوبی تشکیل شده در محیط های دریایی و دریاچه ای است. در آنجا، بقایای آلی فسفاتی (مانند استخوان ها، دندان ها، فلس ها و مواد مدفوع) انباشته شده و در طی ترازایش (تغییرات فیزیکی و شیمیایی رسوبات در حین و پس از ته نشین شدن ولی قبل از سفت شدن) معدنی می شود. برخی از این ذخایر دارای فسفر کافی هستند که می توان از آنها استخراج کرد و برای تولید کودها و محصولات شیمیایی استفاده کرد.

آپاتیت گاهی اوقات به صورت بلورهای هگزاگونال (شش وجهی) خوش فرم در رگه های گرمابی و حفره های غنی پگماتیتی ظاهر می شود. این کریستال ها اغلب پاکی بسیار بالا و رنگی زنده دارند و گاهی به صورت فست تراش میخورند. کلکسیونرهای کانی ها نیز از این کریستال های آپاتیت خوش فرم لذت می برند و گاهی قیمت هایی که برای آنها پرداخت می شود اغلب از ارزش آنها به عنوان نگین سنگ قیمتی بیشتر است.

معادن آپاتیت در جهان

برزیل، کانادا، هند، ماداگاسکار و مکزیک با کیفیت ترین آپاتیت های گوهری را تولید می کنند.