سنگ اسپودمن

اسپودومن ماده معدنی پیروکسین با ویژگی های سنگ جواهر است که نامش را از کلمه یونانی spodumenos به معنی رنگ خاکستر گرفته است.
نام این سنگ برگرفته از رنگ مات بلورهایش است.
از نظر ترکیبی اسپودومن سیلیکات آلمینیوم لیتیوم است و یکی از مهمترین منابع مصرف صنعتی لیتیوم در حال حاضر محسوب می شود.
اسپودومن معمولا در کنار گرانیت، آپلیت و پگماتیت یافت می شود.
با وجود اینکه اسپودومن برای اولین بار در سال 1800 معرفی شد، گونه های سنگ جواهر شفاف آن به تازگی در قرن گذشته شناسایی شدند.
از نظر گوهرشناسی اسپودمن مانند سنگ یمانی در واقعی گروهی از سنگ های جواهر مرتبط به هم است و می توان از آن به عنوان یک نوع خاص از جواهر یاد کرد.
در تجارت جواهرات، سنگ جواهر اسپودمن معمولا فقط به مواد زرد طلایی یا زرد کمرنگ روشن اطلاق می شود.

سایر رنگ ها نام های مخصوص به خود را دارند که شامل کونزیت و هیدنیت می شود.
کونزیت اسپودمن صورتی کمرنگ تا بنفش است در حالیکه هیدنیت نام اسپودمن سبز است.
با وجود اینکه برای اولین بار اسپودمن در سوئد کشف شد، گونه های سبز و صورتی آن ابتدا در آمریکا شناسایی شدند و هر دو نام برگرفته از کاشفان آنها هستند.
کونزیت از نام جرج فردریک کونز و هیدنیت از نام ویلیام ارل هیدن گرفته شده است.

رنگ اسپودومن

اسپودومن می تواند رنگ های مختلفی مانند سفید، بی رنگ، خاکستری، صورتی، نیلی بنفش، ابی روشن، زرد و سبز داشته باشد.
اسپودومن اساسا به ماده زرد رنگ اطلاق می شود.
اسپودومن صورتی رنگش را از منگنز دارد، اسپودمن سبز با کرومیوم و اسپودومن زرد با ناخالصی های آهن رنگ پیدا کرده اند.
در تمامی اسپودومن ها بالا و پایین بلورها پررنگ تر است.
بلورها نمایش چندرنگ دارند و همین موضوع باعث شده که بنابر زاویه دید رنگ متفاوتی را ببینیم.
رنگ تمام اسپودومن ها مات است به ویژه وقتی در معرض حرارت یا نور خورشید مستقیم قرار بگیرند.

برش و شکل اسپودومن

اسپودومن معمولا صاف و تراشیده است و خیلی کم به صورت کوژدار تراش خورده است.
این سنگ چندرنگ به نظر می رسد و بالا و پایین بلورهایش بیشترین رنگ ها را نشان میدهند.
به دلیل شکاف پذیری زیاد، انکسار نور تراشه ای و طبیعت چندرنگ، اسپودومن را چالش واقعی برای تراش دهنده جواهرات می دانند.

متداول ترین شکل ها شامل بیضی، دایره، کوژ، گلابی و چند وجهی است.
گاهی به صورت جواهر تزئینی نیز حکاکی می شود.

شفافیت و درخشندگی اسپودومن

اسپودمن شفافیت زیادی دارد.
حتی نمونه های بزرگ آن نیز ناسرگی زیادی ندارد.
در موارد نادر، اسپودومن درخشندگی متغیر یا تاثیر چشم گربه را نشان میدهد.
پس از صیقل دادن درخشندگی شیشه ای نمایان می شود

ویژگی های گوهرشناسی اسپودومن

فرمول شیمیایی: LiAlSi2O6 لیتیوم آلمینیوم سیلیکات
شکل بلور: چلیپایی، منشوری، مسطح
رنگ: سفید، بی رنگ، خاکستری، صورتی، نیلی، بنفش، زرد و سبز
سختی: 6.5 تا 7 بر روی مقیاس Mohs
شاخص انکسار: 1.660 تا 1.681
چگالی: 3.15 تا 3.21
شکاف پذیری: عالی
شفافیت: شفاف
انکسار دوسویه یا شکست نوردوگانه: 0.014 تا 0.016
درخشندگی: شیشه ای
شب نمایی: متغیر

اسپودومن: سنگ های جواهر مشابه یا مرتبط

اسپودومن هم نمونه معدنی و هم خانواده ای سنگ های جواهر است که شامل اسپودمن زرد، هیدنیت سبز و کونزیت صورتی می شود.

نام های مختلفی برای رنگ های دیگر آن استفاده می شوند مانند کونزیت زرد،
کونزیت نعنایی و کونزیت سفید اما هیچکدام از این اسم ها در تجارت جواهرات قابل قبول نیست به ویژه از آنجا که کونزیت در واقع اسپودومن صورتی تا بنفش تلقی می شود.
مواد اسپودمن آبی تا سبز- آبی نیز وجود دارد اما این رنگ ها کمیاب به عنوان سنگ جواهر محسوب نمی شوند.
اسپودومن بی رنگ تا زرد کمرنگ را گاهی به نام تریفان در صنعت جواهرات می شناسند.

اسپودومن: خاستگاه و منابع

اسپودومن در مکان های مختلفی در سرتاسر جهان یافت می شود.
مشهوترین ذخایر آن در افغانستان، برزیل، ماداگاسکار، پاکستان و ایالات متحده پیدا شدند.
هیدنیت در ابتدا در شمال کارولینا پیدا شد اما اخیرا در افغانستان، برزیل، ماداگاسکار، میانمار و کالیفرونیا نیز دیده شده است.
بسیار معتقدند که اسپودومن سبز از هر جایی به غیر از هیدنیت بدست آمده است.
مهمترین ذخایر کونزیت صورتی در معادن میناس گرایس برزیل یافت شده اند.

سایر منابع قابل توجه افغانستان، ماداگاسکار، میانمار، پاکستان و ایالات متحده آمریکا هستند.
یک نمونه بی رنگ و بسیار کمیاب نیز در ماداگاسکار پیدا شد و در افغانستان نیز رنگ ابی آن دیده شده است

افسانه ها و قدرت های متافیزیکی اسپودومن

اسپودومن زرد تا بی رنگ را گاهی در دنیای جواهرات به نام تریفان می شناسند.
با وجود اینکه با کونزیت صورتی و هیدنیت سبز در ارتباط است، خواص خودش را دارد.
اسپودومن را به عنوان بلور پاک نیز می شناسند و آنرا برای بازیابی انرژی بکار می برند.
گاهی این جواهر به صاحبش انگیزه و قدرت می دهد تا کارهایش را به نتیجه برساند.
اسپودومن مانند سپری در مقابل انرژی های بد و مضر عمل می کند.
از نظر پزشکی، اسپودومن زرد به مشکلات حواس به ویژه اختلالات شنوایی و بینایی کمک می کند،همچنین برای کسانی که از دردهای استخوانی و مفصلی و شرایط بد سیستم عصبی رنگ می برند، مفید است.

اسپودومن سنگ ماه تولد خاصی نیست اما یکی از سنگ های طبیعی برای کسانی است که در ابتدای تابستان یعنی از 21 ژوئن تا 21 جولای بدنیا آمدند، محسوب می شود.
اسپودومن زرد با عنصر آتش در ارتباط است و گفته می شود برای هماهنگی انرژی های درونی مفید است.