شهاب‌سنگ‌ها چگونه به وجود می‌آیند؟
ممکن است که در یک شب صاف به آسمان نگاه کنید و رگه‌هایی از نور را ببینید که لحظاتی آشکار و سپس ناپدید می‌شوند. این رگبارهای آتشین به شهاب معروف هستند. اگر بخواهیم به زبان ساده بگوییم، شهاب‌سنگ‌ها همان سنگ‌هایی هستند که از فضا به زمین پرتاب می‌شوند.می‌دانید که علاوه بر سیاره‌ها و ستاره‌ها و باقی اجرام منظومه شمسی، گرد و غبار و بقایا و سنگ‌های معلق بسیاری نیز در منظومه شمسی وجود دارند. این اجرام معمولا از سطح سیارک‌ها جدا شده یا باقیمانده دم ستاره‌های دنباله‌دار هستند. وقتی جسمی از این اجرام آسمانی و معلق از بیرون وارد اتمسفر می‌شود و با جو زمین برخورد می‌کند، عوامل بسیاری مانند اصطکاک، فشار و فعل و انفعالات شیمیایی با گازها، باعث گرم شدن و سوختنش می‌شوند. شهاب‌سنگ گوی جامدی از همان گرد و غبارهاست که پس از برخورد با جو برای رسیدن به سطح سیاره و سوختن، نجات یافته و زنده مانده و سپس تبدیل به شهاب‌سنگ شده است.
شهاب‌سنگ‌ها به چند دسته تقسیم می‌شوند؟
تا به حال انواع بسیار زیادی از شهاب‌سنگ‌ها کشف و شناخته شده‌اند، ولی در طبقه‌بندی‌های مدرن، شهاب‌سنگ‌ها بر اساس ساختار، ترکیبات شیمیایی و ایزوتوپی و کانی‌شناسی، به طور کلی به سه دسته تقسیم می‌شوند: شهابسنگهای سنگی، سنگ‌هایی هستند که به طور عمده از کانی‌های سیلیکات تشکیل شده‌اند. شهابسنگهای آهنی، که از آلیاژ نیکل فلزی به وجود آمده‌اند، و شهابسنگهای سنگی آهنی که به طور همزمان حاوی مقادیر زیادی از مواد فلزی و سنگی هستند.
شهاب‌سنگ سنگی
شهابسنگهای سنگی رایج‌ترین نوع شهاب‌سنگ هستند. بیش از ۹۵ درصد از شهاب‌‌سنگ‌هایی که به زمین برخورد می‌کنند از نوع سنگی هستند و در دو گروه کندریت‌ها و آکندریت‌ها دسته‌بندی می‌شوند که هر دو از مواد معدنی سیلیکات تشکیل شده‌اند، اما در بیشترشان ریزدانه‌های پراکنده حاوی آهن فلزی نیز دیده می‌شود. کندریت‌ها در سنگ‌های زمینی یافت نمی‌شوند و با اختلاف، فراوان‌ترین نوع شهاب‌سنگ سنگی هستند. در مقایسه، آکندریت‌ها درصد بسیار کمی از شهابسنگهای سنگی را تشکیل می‌دهند. بیشتر آکندریت‌ها در زمان تولد منظومه شمسی بر روی سیارک‌ها متولد شدند؛ تعداد کمی از آنها نیز بر ماه و مریخ شکل گرفته‌اند.
شهاب‌سنگ آهنی
شهابسنگهای آهنی، تکه‌هایی از هسته سیارک‌ها هستند و از آهن و نیکل به صورت متراکم تشکیل شده‌اند. جامع‌ترین ویژگی شهاب سنگ‌های آهنی، وجود نیکل است. این سنگ‌ها در اوایل دوران به وجود آمدن منظومه شمسی، براثر انفجار سیارک‌ها ذوب شدند و آهن نیکل متراکم به مرکزشان فرو رفت و (مثل زمین که هسته دارد) در آنها هسته‌ای تشکیل شد. شهاب سنگ‌های آهنی نمونه‌هایی از هسته‌های دوران باستانی منظومه شمسی هستند.
چگونه شهاب سنگ را بشناسیم
شهاب سنگ ها نادرترین نوع سنگ روی زمین هستند. مردم سالانه هزاران سنگ را پیدا می کنند و فکر می‌کنند یک شهاب سنگ پیدا کرده‌اند.
تشخیص شهاب سنگ از شکل ظاهری
شهاب‌سنگ‌ها توپ‌های گرد با شکل منظم نیستند و بیشتر آنها شکل‌های نامنظمی دارند. آنها اغلب زاویه دار با گوشه های گرد هستند. برخی از آنها حفره هایی را روی سطح خود نشان می دهند که ما آنها را اثر انگشت می نامیم.
دانشمندان این علائم را رگماگلیپت می نامند و زمانی که جریان هوای گرم سنگ را در حالی که در جو فرو می رود فرسایش می دهد، شکل می گیرند.
اغلب افراد توده های آهن زنگ زده قدیمی را پیدا می کنند و آنها را با شهاب سنگ اشتباه می گیرند. گلوله های توپ قدیمی و گلوله های آسیابها از این نوع اجسام هستند که اغلب با شهاب سنگ اشتباه گرفته می شوند.
این اجسام زنگ‌زده ظاهری شبیه شهاب‌سنگ آهنی دارند و آزمایش‌های شیمیایی می‌تواند به تشخیص انسان‌ساز بودن آنها کمک کند. آهن موجود در شهاب سنگ ها آلیاژ نیکل است و اگر سنگ حاوی نیکل نباشد، شهاب سنگ آهن نیست.
شهاب سنگ ها جامد هستند نه متخلخل
سرباره و شیره های حاصل از فرآیندهای صنعتی ساخت آهن و فولاد می تواند دارای ذرات فلزی باشد. سرباره یکی از موادی است که اغلب برای شهاب سنگ ها اشتباه گرفته می شود.با این حال، این سرباره معمولاً متخلخل یا حتی حبابدار خواهد بود که سرنخی از این است که یک سنگ فضایی واقعی نیست. شهاب‌سنگ‌ها، در برخی موارد، ممکن است وزیکول‌هایی از خود نشان دهند، اما از نظر ظاهری متخلخل یا حبابدار نیستند.
شهاب‌سنگ‌ها سنگ‌های جامدی هستند و ممکن است حفره‌هایی روی سطح خود داشته باشند، اما در داخل آنها متراکم هستند. سنگ های آتشفشانی، بازالت ها و گدازه ها متخلخل هستند و اغلب با سنگ های فضایی اشتباه گرفته می شوند.
تشخیص با رنگ شهاب سنگ
وقتی شهاب سنگ ها تازه به جو زمین رسیده اند، اغلب سیاه هستند و پوسته های همجوشی آنها ممکن است خطوط جریان و جزئیاتی را نشان دهد که می تواند به شناسایی شهاب سنگ کمک کند.
پس از مدت طولانی که روی زمین قرار می گیرند، آنها می توانند تغییر رنگ دهند و پوسته های همجوشی از بین می روند و جزئیات ناپدید می شوند. آهن موجود در شهاب‌سنگ‌ها، درست مانند آهن موجود در ابزار، در اثر خارج شدن در هوا زنگ می‌زند. همانطور که فلز آهن زنگ می زند، ماتریس سنگ داخلی و سطح بیرونی را لکه دار می کند.
لکه های قرمز یا نارنجی روی پوسته همجوشی سیاه با گذشت زمان روی کل سنگ به رنگ قهوه ای زنگ زده تبدیل می شود. با این حال پوسته همجوشی اغلب هنوز قابل مشاهده است اما دیگر سیاه نیست.
شهاب سنگ ها سنگین و دارای آهن فلزی هستند
شهاب سنگ ها عموماً از سنگ های زمینی هم اندازه سنگین تر هستند. این به دلیل آهن فلزی است که اکثر آنها حاوی آهن هستند. بسیاری از کاشفان شهاب سنگ یک سوهان الماس را با خود حمل می کنند تا نقطه کوچکی را از روی صخره ها خرد کنند تا ببینند آیا داخل آن دانه های آهن وجود دارد یا خیر.
به جز چند مورد نادر، فلز آهن فلزی در سنگ های زمین یافت نمی شود. در طول دوره‌های فرسایش و هوازدگی، آهن موجود در سنگ‌های زمین اکنون به شکل معدنی است و فلزی نیست.
فلز یافت شده در شهاب سنگ ها براق و شبیه کروم خواهد بود. ظاهر این فلز درخشش خاکستری براق نخواهد داشت، که اغلب در برخی از سنگ های زمین دیده می شود.
دانه‌های فلز آهن در سنگ‌ها نیز می‌توانند شبیه سنگ فضایی به نظر برسند و شاخص‌های خوبی هستند. با این حال، تست های بیشتری وجود دارد و بسیاری از عوامل دیگر باید در نظر گرفته شوند.
دانه های فلزی در شهاب سنگ
بزرگترین گروه شهاب سنگ ها نوع کندریتی هستند و حاوی فلز نیکل-آهن به شکل دانه های ریزی است که در سراسر ماتریس سنگ پراکنده شده اند. موادی مانند سنگ‌های مصنوعی مانند سرباره‌ها وجود دارند که ممکن است دارای تکه‌هایی از فلز باشند، اما ظاهر سنگ‌مانندی ندارند. اگر سنگ تازه باشد و پوسته همجوشی خوبی داشته باشد، ممکن است بریدن یا خرد کردن یک نقطه برای جستجوی دانه های فلزی مطلوب یا حتی ضروری نباشد، زیرا ظاهر پوسته همجوشی ممکن است شواهد کافی برای منشا کیهانی آن باشد.