تورمالین چشم گربه ای خواص و کاربردهای آن
تورمالین چشم گربه ای از انواع کمیاب تورمالین است که منعکس کننده ی نوری شبیه به چشم گربه است.
اصطلاح فنی استفاده شده توسط گوهرشناسان برای اشاره به اثر چشم گربه ای« chatoyancy » می باشد، اصطلاحی که از عبارت فرانسوی oeil de chat، به معنی «چشم گربه» مشتق شده است.
این پدیده ی بصری فوق العاده نادر بوده و تنها در تعداد انگشت شماری از سنگهای قیمتی رخ می دهد.
انعکاس متمایز ناشی از رشته های موازی کوچک یا ناسرگی های سوزنی درون سنگ که در زیر یک منبع نور مستقیم بهتر قابل مشاهده، به خصوص نور خورشید می باشد.
با چرخش سنگ، بازتابی از « باریکه ی چشم گربه» در سراسر سطح تورمالین چشم گربه ای پدید می آید.
تورمالین چشم گربه ای یکی از گونه های کمیاب تورمالین است که می توان از آن به عنوان سنگ مورد علاقه ی کلکسیونرها اشاره نمود.
گرچه چشم گربه ای ها به ندرت یافت می شوند اما در بلورهای بزرگ قابل مشاهده هستند. در واقع امکان یافت تورمالین چشم گربه ای با وزن بیش از یک قیراط بسیار بیشتر از زیر یک قیراط است.
تورمالین چشم گربه ای جواهر محبوب کلکسیونرهاست، اما دلیل آن عدم سختی و دوام نیست.
همانند سایر گونه های تورمالین، تورمالین چشم گربه ای مناسب هر نوع جواهری بوده و به خصوص از نظر رنگ تنوع بسیاری دارد.
ویژگی جذاب دیگر تورمالین چشم گربه ای قابلیت شارژ الکتریکی است که توسط فشار زیاد یا گرمادهی و سرمادهی سریع بلورها انجام می گیرد که به آن خواص فیزوالکتریک و پیروالکتریک گفته می شود.
این توانایی منحصر به فرد تنها در برخی از گونه های جواهرات از جمله آکسینیت و پرنیت رخ می دهد.
تشخیص تورمالین چشم گربه ای
تورمالین چشم گربه ای با وجود درخشندگی به سادگی از سایر گونه های تورمالین قابل تشخیص است.
بیشتر تورمالین های با کیفیت شفاف هستند، اما تورمالین چشم گربه ای در زیر نور معمولا تراشفاف است.
تورمالین چشم گربه ای در رنگ های متنوعی یافت می شود، بنابراین با سایر سنگ های جواهر چشم گربه ای از جمله کریزوبریل، آپتیت و کوارتز چشم گربه ای اشتباه گرفته می شود.
گرچه، تورمالین چشم گربه ای دوام بالاتری داشته و در بیشتر مواقع به راحتی توسط سختی قابل تشخیص است.
به عنوان مثال این سنگ از کوارتز و آپتیت سخت تر بوده ولی از کریزوبریل نرم تر است، به این ترتیب تشخیص آن آسانتر خواهد بود.
خاستگاه و منابع تورمالین چشم گربه ای
ذخایر تورمالین در بسیاری از مناطق دنیا یافت می شود.
برزیل به تولید تورمالین چشم گربه ای باکیفیت مشهور است، اما آفریقا و ایالات متحده(مین و کالیفرنیا) نیز به بلورهای با کیفیت خود معروف هستند.
بیشتر تورمالین ها از معادن موزامبیک، نیجریه، سریلانکا(سیلون)، ماداگاسکار یا تانزانیا استخراج می شوند.
ذخایر تورمالین همچنین در هند و اروپا وجود دارند، اما بیش از ۹۰٪ ذخایر یافت شده ارزش سنگ جواهر را با شفافیت کم و بلورهای زیاد دارا نیستند.
رنگ تورمالین چشم گربه ای
تورمالین چشم گربه ای معمولا به رنگ سبز یا صورتی یافت می شود و می تواند چند رنگ باشد.
بسته به زاویه ی دید، یک سنگ به رنگ ها و یا عمق رنگ های مختلف مشاهده می شود.
سنگهای بزرگ تر رنگ هایی پررنگ تر و غنی تر دارند.
علاوه بر تورمالین سبز و صورتی، تورمالین چشم گربه ای نیز از رنگ های زرد تا نارنجی، آبی تا آبی سبز، بنفش تا قرمز، سبز تا کروم سبز، قهوه ای تا سیاه و سفید، دو رنگ یا چند رنگ وجود دارد.
درخشندگی و وضوح تورمالین چشم گربه ای
تورمالین چشم گربه ای اغلب شفاف تا مات است. ناسرگی ها تا حدودی قابل قبول هستند.
در سنگ های تورمالین چشم گربه ای، تمایز «چشم» ارزشمندتر است.
تورمالین چشم گربه ای پس از برش و جلا کاری، درخشندگی شیشه ای تا رزینی خواهد داشت.
برش و شکل تورمالین چشم گربه ای
تورمالین چشم گربه ای معمولا به منظور افزایش درخشندگی به صورت تراش دار برش می خورند.
جهت برش در سنگ های جواهر چشم گربه ای از اهمیت بالایی برخوردار است.
اکثر تورمالین های چشم گربه ای معمولا به شکل بیضی یا گلابی برش می خورند، زیرا این اشکال یادآور شکل سخت بوده و حفظ وزن قیراطی را به حداکثر می رساند.
پردازش تورمالین چشم گربه ای
تورمالین چشم گربه ای با گرمادهی و هیچ شیوه ی دیگر بهبودسازی پردازش نمی شود و یکی از معدود جواهرات بدون پردازش دنیا می باشد.
گونه های تورمالین چشم گربه ای و سنگ های جواهر مشابه
تورمالین چشم گربه ای به گروه بزرگ سنگ های جواهر و مواد معدنی تورمالین تعلق دارد.
گروه تورمالین شامل تعدادی از انواع و گونه های مرتبط با ترکیبات شیمیایی تا حدودی متفاوت می باشد.
نام های تجاری بی شماری برای انواع مختلف رنگ های تورمالین، خاستگاه ها، مکان ها و ناسرگی ها وجود دارند.
بسیاری از نام های تجاری که امروزه مورد استفاده واقع می شوند، از اصطلاحات رسمی گوهرشناختی نیستند،
اما هنوز هم توسط بسیاری از کلکسیونرهای جواهر و خبره ها مورد استفاده قرار می گیرند.
تورمالین چشم گربه ای همچنین شباهتهای بسیاری با بسیاری از انواع دیگر جواهرات ، به ویژه در رنگ های مختلفی دارد.
در حقیقت، نام تورمالین از کلمه سریلانکایی «turmali» برگرفته شده که به معنی «مخلوط» ،
با توجه به این موضوع که تورمالین به راحتی به دلیل تنوع رنگی با هر سنگ دیگری اشتباه گرفته می شود، است.
نگهداری و شستشوی سنگ جواهر تورمالین چشم گربه ای
با توجه به بار الکتریکی تورمالین چشم گربه ای، این سنگ نسبت به سایر انواع جواهرات غبار و ذرات بیشتری به خود جذب می نماید.
در واقع، این بار الکتریکی قدرت کافی برای جذب قطعات کوچک کاغذ را نیز دارد! بنابراین،
به علت ویژگی های متمایز پریو الکتریکی و پیزوالکتریک، تورمالین چشم گربه ای بیشتر از سایر سنگ های جواهر به پاکسازی نیاز دارد.
گرچه تورمالین چشم گربه ای بسیار سخت و با دوام است، باید از پوشیدن آن
در هنگام کار با مواد شیمیایی و پاک کننده های قوی، به خصوص سفیدکننده و اسید سولفوریک، اجتناب کنید.
قبل از ورزش و فعالیت های فیزیک یا انجام کارهای منزل، مانند شستن ظروف، همیشه جواهرات و سنگهای جواهر را در جای مناسبی قرار دهید.
از پاک کننده ها و بخارشوهای التراسونیک و همچنین گرمای شدید پرهیز نمایید.
برای تمیز کردن سنگ جواهر تورمالین چشم گربه ای، از آب گرم و صابون و همچنین پارچه ی نرم استفاده نمایید.
هر گونه آثار صابون را از روی آن به خوبی بشویید.
برای جلوگیری از خراشیدگی آن را دور از سایر سنگ ها و جواهرات نگهداری کنید.
بهتر است این سنگ ر درون پارچه ی نرم پیچیده و در جعبه ی جواهر پارچه دار نگهداری نمایید.