کریزوکولا یک سیلیکات مس با کیفیت بالا است که اغلب با نمک های مس، اکسید آهن و منگنز تشکیل می شود.
این سنگ به دلیل داشتن رنگ های جذاب و منحصر به فرد بسیار ارزشمند است.
کریزوکولا متعلق به یک گروه بسیار کوچک از سنگ های مس دار است که شامل مالاکیت (مرمر سبز)، آزوریت، لاریمار، سنگ خورشید اورگان، تورمالین پارایبا و فیروزه می شود.
کریزوکولا با رنگ آبی روشن و رنگ سبز فیروزه ای، جذابیت زیادی دارد و معروف ترین نوع کریزوکولا است که رنگ آن ناشی از وجود ناخالصی های مس است.
گرچه کریزوکولا ممکن است یک سنگ قیمتی کمتر شناخته شده باشد، اما هنوز هم یک سنگ بسیار جذاب است که بسیاری از علاقه مندان به سنگ های قیمتی و مواد معدنی به دنبال آن هستند.
نام کریزوکولا (chrysocolla) از دو واژه یونانی “chrysos” و “kolla” که به ترتیب به معنای “طلا” و “چسب” هستند، مشتق شده است.
دلیل این نامگذاری این است که معمولا به عنوان یک عامل در لحیم کاری طلا استفاده می شود اما در نهایت، این اصطلاح به یک مرجع کلی برای هر ماده معدنی مسی سبز رنگ تبدیل شده است.
کریزوکولا در مناطق حاوی اکسیداسیون کانسار های مس تشکیل شده و به عنوان یک سنگ کوچگ از مس معدنی در نظر گرفته می شود.
سنگهای قیمتی کریزوکولای خالص، نادر هستند.
کریزوکولا اغلب با سایر مواد معدنی مسی تشکیل می شود که منجر به سنگ های قیمتی با ترکیب های جالب و منحصر به فرد و رنگ ها و الگوهای خال دار یا لکه دار می شود.
بعضی از ترکیبات معدنی رایج عبارتند از آزوریت (که کریزوکولا اغلب شبیه به آن است)، مالاکیت و فیروزه.
همچنین کریزوکولا ممکن است با لایه های بلورین روشن از کوارتز براق و صیقلی تشکیل شود
که اساسا موجب ایجاد سنگ دوتایی طبیعی می شود (سنگی که از به هم چسباندن دو سنگ درست شده است).
در بسیاری از موارد، کریستال کوارتز ممکن است فقط به عنوان لایه های کریستالی باقی نماند و همراه با سنگ رشد کند.
ترکیبات کوارتز-هیبرید، سخت تر و با دوام تر از کریزوکولای خالص است که اغلب این ویژگی آنها باعث می شود که برای استفاده در جواهرات مناسب باشند.
تشخیص سنگ کریزوکولا
تشخیص کریزوکولا توسط ترکیب شیمیایی آن می تواند دشوار باشد زیرا ترکیب شیمیایی قطعی و واحد ندارد.
فرمول شیمیایی آن می تواند بسته به ناخالصی های مختلف، متفاوت باشد.
اساسا، هر سیلیکات حاوی مس در شکل کروی و به رنگ آبی تا سبز، نمی تواند سنگی به جزء کریزوکولا باشد.
کریزوکولا را اغلب می توان بر مبنای سختی، رنگ منحصر به فرد و الگوهای جالب آن تشخیص داد.
با این حال، بسته به ترکیب دقیق آن، سختی آن نیز می تواند متغیر باشد، اما در اغلب موارد، سنگ کریزوکولا را می توان از طریق تست خراش تشخیص داد.
با توجه به شباهت های بصری از لحاظ رنگ و درخشش، کریزوکولا اغلب با فیروزه و آزوریت اشتباه گرفته می شود.
کریزوکولا کمی نرم تر از فیروزه است.
اسمیتسونیت در ظاهر مشابه است، اما رنگ آن کمی روشن تر و سختی آن بیشتر است.
واریسیت نیز بسیار شبیه است، اما رنگ آن معمولا خیلی سبزتر است و معمولا از کریزوکولا بسیار سخت تر است.
منابع اصلی سنگ قیمتی کریزوکولا
کریزوکولا را می توان در ذخایر مس در سراسر جهان پیدا کرد.
مهمترین منابع کریزوکولا عبارتند از اسرائیل، کنگو (زئیر)، شیلی، انگلستان، کلوزی، کاتانگا (شابا)، مکزیک،
پرو، روسیه و ایالات متحده آمریکا (آریزونا، یوتا، آیداهو، نیومکزیکو، میشیگان و پنسیلوانیا).
آریزونا امروزه به عنوان بهترین تولید کننده کریزوکولا شناخته شده است.
معدن مس “Timna” در اسراییل باستان برای تولید کریزوکولای ترکیبی مشهور بود.
استرالیای غربی نیز برای تولید شبه کانی های کریزوکولای آزوریت شناخته شده است.
رنگ کریزوکولا
کریزوکولا شامل سایه های روشن و تیره از رنگ آبی و سبز است اما از آنجایی که اغلب با سایر
مواد معدنی مسی تشکیل می شود، رنگ های مختلف دیگری نیز می توانند در آن وجود داشته باشند.