مالاکیت (Malachite) یک کانی سبز رنگ با فرمول شیمیایی هیدروکسید کربنات مس Cu2(CO3)(OH)2 و جزو اولین کانسارهای معدنی بود که برای تولید فلز مس بکار میرفت. امروزه مالاکیت به عنوان کانسار مس اهمیت کمی دارد زیرا معمولا در مقادیر کم یافت میشود و انواع آن برای کاربردهای تزئینی دیگر با قیمتی بالاتر فروخته میشود.
مالاکیت سنگی نرم با سختی 3.5 تا 4 است. از آنجایی که مالاکیت کانسار معدنی مس است، رنج وزن مخصوص آن بالا و بین 3.6 تا 4 میباشد. این ویژگی برجسته همراه با رنگ سبز مالاکیت معدنی سبب میشود تشخیص آن آسان گردد. برجسته ترین ویژگی فیزیکی مالاکیت ، طرح های متنوع روی آن و رنگ سبز آن است که از سبز روشن تا سبز بسیار تیره که تقریبا سیاه هست دیده میشود.
به طور معمول با شکل های استالاکتیت ها و ساختار قلوه ای یا بویتریدال (botryoidal) بر روی سطوح حفره های زیرزمینی – مشابه رسوبات کلسیت موجود در غارها – یافت می شود. هنگامی که این مواد به صفحات و تکه ها برش داده می شوند ، سطوح اره غالباً باندی (نواری) و چشم هایی شبیه به عقیق باباقوری را نشان می دهند.
مالاکیت به ندرت به صورت بلوری یافت می شود، و اگر هم بدین صورت یافت شود، بلورها معمولاً شکلی سوزنی یا تخت هستند. بلورها به رنگ سبز روشن، مات، با درخشندگی شیشه ای و آدامانتین هستند. نمونه های غیر بلوری اوپک (نور را عبور نمیدهند) هستند و معمولاً درخشندگی کدر تا خاکی دارند.
مالاکیت چگونه تشکیل میشود؟
تشکیل مالاکیت با انحلال سنگ معدنی سولفید شروع میشود. برای این کار محیط بسیار اسیدی با PH 2 تا 3 در آبهايی که در رسوبات سطح زمين وجود داشته و منشأ آن آب باران يا برف است نیاز است. اسیدیته با اکسیداسیون خودشان یهنی مواد معدنی سولفید مانند پیریت و کالکوپیریت تأمین می شود. این قضیه منجر به تولید اسید سولفوریک در مقادیر زیادی می شود که با آب مخلوط شده و آن را بسیار خورنده می کند.
آب اسیدی به رسوب سنگ معدن حمله می کند و مس را از آن آزاد می کند. مس همراه با آب جوی با دور شدن از کانسار خورده شده اولیه، وقتی یک خنثی کننده مانند سنگ آهک لایم استون یا رگه کلسیت روبرو شود، رسوب می یابد. این مواد و دی اکسید کربن ماده ای را نیز برای یون های کربنات را فراهم می کنند. وقتی pH بیش از 5 باشد پایدار است و بالای سفره آبی رسوب کند.
مالاکیت از محلول های زیرین موجود در ترک‌ها، حفرات، فضاهای بین دانه ای سنگ های متخلخل ته‌نشین میشود. این کانی غالباً همراه سنگ آهک که یک محیط شیمیایی زیرسطحی مناسب برای تشکیل مواد معدنی کربنات است ایجاد می شود. همچنین مالاکیت به صورت لکه رنگی بر روی شکستگی بیرون آمده از زمین، به عنوان یک محصول خوردگی (فرسایش شده) مس و همبسته‌های آن و همچنین به عنوان ذرات معلق در جریانها و رسوبات آبرفتی رخ می دهد.
نگ سبز زنده، درخشش صیقلی روشن، باندها و طرح‌هایی به شکل چشم، مالاکیت را به عنوان گوهری بسیار محبوب تبدیل کرده است. از مالاکیت برای قرنها به عنوان سنگی نیمه قیمتی جهت مجسمه سازی استفاده میشد. امروزه علاوه بر آن، به صورت تراش کابوشن برای گردنبند، انگشتر و یا تراش گرد در تسبیح یا دستبند تراشیده می شود. جعبه های کوچک ساخته شده از اسلایس‌های مالاکیت جذاب و محبوب هستند.
معادن مالاکیت در کجا قرار دارند؟
کانی معدنی مالاکیت در نقاط کم عمق زمین و در بخش‌های اکسید شده بالاتر از رسوبات مس دیده می شوند. شاید مالاکیت را بتوان پایدارترین ذخایر مس دانست که هم با جو زمین و هم با آبکره در تماس است. مواد معدنی وابسته شامل آزوریت ، بوریت ، کلسیت ، کالکوپیریت ، مس ، کوپریت و انواع اکسیدهای آهن است که ممکن است در آن مناطق ببینید.
برخی از اولین ذخایر مالاکیتی که مورد بهره برداری قرار گرفتند در مصر و اسرائیل قرار داشتند. آنها بیش از 4000 سال پیش ، استخراج شده و از آنها برای تولید مس استفاده می شدند. از مواد این ذخایر همچنین برای تولید سنگهای قیمتی ، مجسمه ها و رنگدانه ها استفاده شده است. مالاکیت 3800 سال پیش با استفاده از ابزارهای سنگی و اولیه در معادن بزرگ اورم در انگلیس مورد استخراج قرار گرفته است. شواهد باستان شناسی نشان می دهد که فعالیتهای معدن در 600 سال قبل از میلاد مسیح با تولید 1760 تن مس از مالکیت پایان یافته است.