از زمان های گذشته تا امروز، استفاده از زیورآلات به همراه گوهرهای قیمتی و نیمه قیمتی مورد توجه بوده است. علاوه بر گوهر هایی نظیر الماس، زمرد و یاقوت که کانی هایی هستند که از معادن استخراج می شوند، می توان به گوهر دیگری اشاره نمود که در اعماق اقیانوس ها رشد کرده و بدون نیاز به تراش و صیقل از زیبایی منحصر به فردی برخوردار است.
مروارید از عجایب طبیعت بوده و در فرهنگ های متفاوت از ارزش مالی و معنوی بسیاری بهره مند است. مروارید توسط جانور نرم تنی تولید می شود که ما آن را صدف می نامیم. در حقیقت هنگامی که جسم خارجی وارد صدف می شود، صدف به منظور دفع آن، موادی ترشح کرده که از جمع شدن این مواد مروارید تشکیل می شود.
امروزه مروارید های طبیعی به دلیل شکار بی رویه صدف بسیار کمیاب بوده و در نتیجه بسیار ارزشمند هستند. از این رو انسان به منظور حفظ ارزش و قدمت این گوهر زیبا اقدام به پرورش مروارید کرده است. امروزه بسیاری از مرواریدهای موجود در بازار های جهانی، مروارید های پرورشی بوده که در واقع انسان به نوعی در رشد آن دخالت داشته است و در نتیجه از قیمت پایینتری نسبت به نمونه طبیعی خود برخوردار است
امروزه حدود ۸ هزار گونه متفاوت صدف شناسایی شده که فقط ۲۰ گونه از آنها می توانند مروارید پرورش دهند.
مروارید از مواد Nacre که توسط جانور نرم تن (صدف) ترشح می شود تشکیل شده است. مواد Nacre از Aragonite (کربنات کلسیم) و Conchiolin (مواد پروتئینی) تشکیل شده است.
دو عامل اصلی ایجاد رنگ عبارتند از:
-تاثیر نور محیط برسطح مروارید و تغییراتی که در آن بوجود میآید.
-عوامل رنگزا که در بستر دریا وجود دارند.
دلایل ایجاد بعضی از رنگها به قرار زیر است:
صورتی: به دلیل تداخل پرتوهای نور در لایههای درونی.
سفید، نقرهای: در نتیجه بازتاب نور از لایههای درونی.
زرد، ارغوانی مایل به زرد و سیاه: به دلیل وجود عوامل رنگزا در آلبومین بستر مروارید پرور.
گوناگونی و نقائص در شکل مروارید
عوامل موثر در تغییر شکل مروارید عبارتند از:
– چسبندگی، دانه مرواریدی کوچک درهنگام رشد به مرواریدی بزرگتر میچسبد و کیسه مروارید در اطراف هر دو به ترشح مواد مرواریدی ادامه میدهد.
– هنگامی که مروارید به درشتی و وزن مشخصی میرسد درکیسه جنینی ته نشین میشود، درون عضله یا ارگانی جای میگیرد وفشاری مداوم به اطراف وارد میسازد. چون ماده مرواریدی به صورت مایع ترشح میشود فشار وارده توسط مروارید باعث میشود که ترشح و رسوبگذاری بهطور یکنواخت انجام نشود.
– گاهی اتفاق میافتد که ترشح ماده آلی همزمان با تولید کربنات کلسیم صورت گرفته باعث تجزیه شیمیایی آن میشود و تاولهای داخلی بوجود میآیند.
– حرارت و مقدار نمک موجود در آب نیز عواملی هستند که میتوانند در ترشح منظم مواد مرواریدی در درون کیسه جنینی موثر باشند.
دوام واستحکام مرواریدها
نگین ساخته شده از مرجان سختی ۵/۴ و مروارید ۵/۳ را دارا میباشد. مروارید علیرغم سختی کم حتی اگر برروی کف سیمانی بیفتد به آسانی شکسته یا خراب نمیشود زیرا بلورهای کربنات کلسیم سمنت شده یا ماده ژلاتینی کانچیولین، قشری حفاظتی به دورآن ایجاد میکند. این قشر از شدت تاثیر ضربه میکاهد و هر چقدر این لایه ضخیمتر باشد، خاصیت حفاظتی آن نیز بیشتر خواهد بود. خراشهای سطحی را نیز میتوان با صیقل دادن از بین برد.
انواع مختلف مروارید
۱) مروارید های طبیعی: این مروارید ها بدون دخالت انسان به صورت طبیعی رشد کرده و به وجود می آیند که امروزه به دلیل آلودگی آب اقیانوس ها و صید بیش از حد صدف ها، کمیاب بوده و در نتیجه بسیار گرانبها هستند. این دسته از مروارید ها تقریباً به طور کامل از Nacre درست شده است.
۲) مرواریدهای پرورشی: مروارید هایی هستند که انسان به نحوی در رشد و پرورش آنها دخالت دارد و بر خلاف مروارید های طبیعی تنها از یک لایه خارجی Nacre درست شده اند و هسته مرکزی آن از جنس کفه سخت صدف می باشد. از آنجایی که این دسته از مروارید ها با کمک انسان درست شده اند تماماً از جنس Nacre نبوده و زمان بسیار کوتاه تری صرف تولید و پرورش آن ها توسط صدف شده است، در نتیجه از قیمت های بسیار کمتری نسبت به مروارید های طبیعی برخوردار هستند.
مروارید های پرورشی به دو گروه مهم تقسیم می شوند که عبارتند از:
▪ مروارید های پرورشی آب شور که در اقیانوس ها به وجود می آیند.
▪ مروارید های پرورشی آب شیرین که در رودخانه ها، سد ها و مرداب ها رشد می کنند.
مروارید های آب شور خود به سه دسته تقسیم می شوند که عبارتند از:
▪ مروارید های پرورشی Akoya که اندازه ای به قطر ۲ تا ۱۱ میلیمتر را دارا هستند.
▪ مروارید های پرورشی تاهیتی که اندازه ای به قطر ۸ تا ۱۴ میلیمتر را دارا هستند.
▪ مروارید های پرورشی دریای جنوب که اندازه ای به قطر ۲ تا ۱۸ میلیمتر را دارا هستند.
مروارید های آب شیرین هم به سه دسته تقسیم می شوند:
▪ مروارید های پرورشی آب شیرین چین
▪ مروارید های پرورشی آب شیرین ژاپن
▪ مروارید های پرورشی آمریکا و کشورهای دیگر
مروارید های پرورشی آب شیرین می توانند اندازه ای به قطر ۴ تا ۱۱ میلیمتر را دارا باشند.