محل اکتشاف یاقوت
یکی از مناطق قدیمی که در آن یاقوت هایی به رنگ های مختلف کشف و استخراج شده منطقه ای در میانمار به نام موگوک (Mogok) میباشد که در سالهای سال منبع اصلی استخراج یاقوت بوده است که یاقوت معروف برمه از همین منطقه استخراج شده است استخراج یاقوت از دره موگوک (Mogok)وسعت پیدا کرد و به مناطق دیگر برمه و میانمار رسید. به غیر از برمه تایلند هم در استخراج یاقوت بسیار فعال بوده است و یاقوت های تایلند هم از نوع مرغوب و گران قیمت هستند. به غیر از تایلند کامبوج، افغانستان، برزیل، کلمبیا و ژاپن و برخی از کشورهای آفریقایی مثل تانزانیا و نامیبیا هم یافت شده است. در سریلانکا هم یاقوت های مرغوب با رنگ کبود یافت می شود.
یاقوت کبود
سنگ یاقوت کبود هم مثل یاقوت سرخ از «اکسید آلومینیوم» تشکیل شده است. یاقوت کبود به نام «سافایر(sapphire)» شناخته می شود. سنگ یاقوت کبود بنا بر محلی که کشف میشود ویژگی خاص دارد. مثلاً یاقوت کبود آبی-سیاه که این یاقوت از استرالیا، نیجریه و چین استخراج می شود.رنگ آن تلالو کم ولی بسیار پررنگ است.
سنگ یاقوت کبود یکی از مرغوب ترین و پرطرفدار ترین سنگ هایی است که در جواهر سازی به عنوان زیور آلات استفاده می شود و به غیر از زیورآلات در صنعت هم مورد استفاده قرار می گیرد که شاید یکی از مهم ترین موارد استفاده از یاقوت،چه یاقوت کبود و چه یاقوت سرخ استفاده در دوربین های دید در شب است که البته در این موارد بیشتر از نوع صنعتی و غیر طبیعی آن استفاده میشود که اصطلاحاً به دوربین های «فروسرخ» نامیده می شود.
شاید جالب باشد که بدانید در حدود چهل سال پیش یعنی سال ۱۹۹۶ یاقوت کبودی در برمه به وزن ۶۳۰۰۰ قیراط یعنی حدود ۱۲ و نیم کیلوگرم کشف شد.یاقوت کبود دیگری در سال ۱۹۹۵ در ماداگاسکار به وزن۶۱۵۰۰ قیراط کشف شد. یاقوت دیگری در موزه نیویورک نگهداری میشود و به وزن ۵۳۶ قیراط که یکی از پاک ترین یاقوت های دنیا هست. اما معروف ترین یاقوت کبود دنیا دو یاقوت نامدار به اسم ادوارد(edward) و استوارت(Stuart) هستند که در تاج پادشاهی انگلستان قرار دارند.
یاقوت سبز
استفاده زیاد از یاقوت هایی به رنگ قرمز و کبود، باعث شده تا مردم اطلاع نداشته باشند که سنگ یاقوت به رنگ سبز(سافایر گرین -sapphire green) هم وجود دارد. در گذشته این سنگ را با زمرد اشتباه می گرفتند ولی سختی آن که ۹است باعث شده به راحتی از سنگ زمرد متمایز شود و همان طور که ذکر شد وجود عناصر فلزی مثل تیتانیوم، کروم و… باعث ایجاد رنگ های خاص در یاقوت می شود. وجود مقداری کمی «عنصر آهن» باعث به وجود آمدن رنگ سبز در یاقوت می شود.
سنگ یاقوت استار(star)
يكي از كاربردهاي ياقوت-ليزر ياقوت
اولین لیزری که بکار انداخته شد، لیزر یاقوت بود و هنوز نیز مورد استفاده است. یاقوت که متجاوز از صدها سال به عنوان سنگ طبیعی پر بها شناخته شده است، بلور (سنگ سنباده) است که بعضی از یونهای آن با یونهای عوض شدهاند. به عنوان ماده لیزری، این بلور را معمولا از رشد مخلوط مذاب (تقریبا 0. 05% وزنی) و تهیه میکنند. لیزر یاقوت یک دستگاه سه ترازی است.
مکانیزم لیزر یاقوت
ماده فعال این لیزر با حدود 0. 05% وزنی کروم به عنوان ناخالصی در آن بدست میآید. یونهای فعال هستند که با یونهای آلومینیوم در شبکه جایگزین میشوند. ترازهای مهمی در انجام، عمل لیزر را نشان میدهد. گذار لیزری(در 694 میلیمتر) بین ترازهای اخیر 2E و 4A2 و ترازهای حالت پایه واقع میشود و لذا یاقوت یک دستگاه لیزری سه ترازی است. به همین دلیل لازم است بیش از نصف تعداد یونها به حالت 2E دمش شوند، تا جمعیت معکوس شود.عمل دمش از طریق دو باند پهن 4T1 و 4T2 انجام میگیرد.(مانند لیزر Nd:YAG ) با استفاده از لامپ فلاش میتوانیم لیزر ضربانی بدست آوریم. ایجاد لیزر با پرتو مداوم به دلیل نیاز به پمپاژ بیشتر بسیار مشکل است. برای این منظور لامپ جیوه با فشار بالا که خروجی آن با باندهای جذبی یاقوت مطابقت دارد، کاملا مناسب است.
[html_block id=”28290″]