رنگ الماس (انگلیسی: Diamond color) خالص به لحاظ شیمیایی و بدون عیب از نظر ساختاری شفاف است و هیچ پرده رنگ یا رنگی ندارد. هرچند در واقعیت هیچ الماس طبیعی در اندازه جواهری مطلقاً کامل و بدون عیب نیست. رنگ الماس متأثر از ناخالصیهای شیمیایی یا عیوب ساختاری در ساختار بلوری آن است. بسته به پرده رنگ و شدت رنگ الماس، رنگ الماس میتواند باعث کاهش یا افزایش بهای آن شود. برای مثال، بیشتر الماسهای سفید وقتی پرده رنگ زرد قابل تشخیص باشد ارزان هستند، در حالیکه الماسهای صورتی و آبی سیر (مانند الماس امید) میتوانند بسیار گرانقیمت باشند. در کل الماسهای قرمز کمیابترین هستند. هرم امید آرورا مجموعهای تماشایی از الماسهای طبیعی رنگی است که شامل الماس قرمز نیز میباشد.
تاریخچه درجه بندی رنگ
سندیکای الماس لندن درجه بندی رنگ را به عنوان یک مرحله در ردیف کردن برای فروش الماسهای خام ارائه کرد.
با توسعه تجارت الماس، درجه بندیهای اولیه توسط موسسات مختلف ارائه شد. بخاطر عدم همکاری این موسسات سامانههای درجه بندی اولیه فاقد واژه نامه استاندارد و یکنواخت بودند. بعضی ازین مقیاسهای اولیه عبارتند از: I,II,III; A,AA,AAA; A,B،C . اصطلاحهای زیادی برای شرح دادن رنگهای خاص الماس بوجو آمد، مانند: گلکنده، رودخانه، دماغه، سفید آبی، آبی گوهری
درجه بندی محدوده رنگ عادی
طبق روشهای درجه بندی استفاده شده توسط آزمایشگاههای معتبر بینالمللی (مانند GIA و IGI)، محدوده مقیاس از D که کاملاً بیرنگ است تا Z که زرد یا قهوهای کمرنگ است گسترده شدهاست. الماسهای قهوهای تیره تر از رنگ K معمولاً با یک حرف درجه و یک عبارت توصیفی شرح داده میشوند، مثل M قهوهای رنگ پریده. الماسهای با عمق رنگ بیشتر از Z در محدوده رنگ تجملی قرار میگیرند.
درجه بندی الماس با مقایسه رنگ آن با یک سنگ مرجع صورت میگیرد. هر سنگ مرجع باید کمترین مقدار رنگ آن درجه را داشته باشد. این مقایسه باید در زیر نور معادل روشنایی روز انجام شود.
درجه بندی الماسهای رنگ تجملی
الماسهای با رنگ بیشتر از Z که رنگهایی غیر از زرد یا قهوهای دارند در محدوده رنگ تجملی قرار میگیرند. این سنگها با سیستم دیگری که نه فقط حضور رنگ بلکه ویژگیهای آن را نشان میدهد درجه بندی میشوند. این سیستم بیشتر از آنکه شبیه سیستم الماسهای سفید باشد شبیه سیستمی است که برای درجه بندی دیگر گوهرهای رنگی مانند یاقوت سرخ، یاقوت کبود یا زمرد استفاده میشود.
درجه بندی الماسهای رنگی
رنگهای الماس غلیظ تر ازین مقیاس به عنوان رنگهای تجملی شناخته میشوند. هر سایه نور غیر از رنگ زرد روشن یا قهوهای روشن به صورت خودکار خارج ازین مقیاس قرار میگیرد. برای مثال یک الماس آبی کمرنگ درجه رنگ “K”، “N” یا “S” را نخواهد گرفت، بلکه درجه آبی رنگ پریده، آبی خیلی روشن یا آبی روشن را خواهد گرفت. آزمایشگاهها یک لیست شامل 27 پرده رنگ که کل طیف را در بر میگیرد
برای الماسها و گوهرهای رنگی استفاده میکنند (قرمز، قرمز مایل به نارنجی، نارنجی مایل به قرمز، نارنجی، نارنجی مایل به زرد،…..بنفش، بنفش مایل به قرمز، قرمز-ارغوانی،ارغوانی-قرمز،ارغوانی-قرمز، قرمز مایل به ارغوانی). برای الماسهایی که پرده رنگ خالص ندارند رنگهای ترکیبی میتواند به این مجموعه اضافه شود، مانند زیتونی یا قهوه ای- زیتونی. به علاوه رنگهای زیر را میتوان برای الماسها بکار برد: سفید (برای شیریها)، سیاه (برای ماتها)، خاکستری، صورتی و قهوه ای. غلظت این پرده رنگها با استفاده از عبارت توصیفی زیر بیان میشود: رنگ پریده، خیلی روشن، روشن،…، سیر. عبارتهای شامپاین، کنیاک و قهوه برای توصیف گونههای مختلف الماسهای قهوهای رنگ استفاده میشود.
برلیان نوعی تراش است که برای سنگ الماس استفاده میشود. این نوع تراش فرزند تراشی است به نام تراش سوییسی که برای انواع و اقسام سنگهای مختلف در گذشته استفاده می شده است.در تراش برلیان امروزه سعی بر آن است که هر چه بیشتر از قبل جلوه های بصری سنگ الماس را به نمایش بگذراند و زوایا و نوع برش را به شکلی تنظیم کنند که نور وارده شده به سنگ الماس با صفحات بیشتری از سنگ برخورده کرده و در انتها به چشم ما برخورد کند. برای دست یافتن به این مساله دانشمندان موسسات بزرگ آمریکا و بلژیک همیشه برای بهتر کردن نوع تراش الماس ها تلاش می کنند و سال به سال استاندارهای جدیدی را برای اینکار ارائه می دهند.و در اصل تراشندگان الماس چه کسانی که به روش سنتی مباردت به تراش الماس میکنند و چه کسانی که با دستگاه های پیشرفته، بایستی پیرو این استاندارد باشند.