الماس چیست؟

 

الماس کانی متشکل از کربن ها با نظم و فشردگی بسیار بالا می باشد. در طول تاریخ از خواص الماس به عنوان سنگی محافظ در بُعد روحانی یاد شده است. مشخصات الماس نظیر کمیابی، زیبایی، درخشندگی و سختی بالا و کاربردهایش در صنعت باعث شده که سنگ الماس همواره مورد توجه بشر در هزاران سال گذشته به عنوان “پادشاه سنگهای قیمتی” باشد.

تاریخچه کشف سنگ الماس:

اگر بخواهیم سن سنگ الماس در طبیعت تخمین بزنیم به چیزی حدود 3.3 میلیارد سال پیش بر می گردد. الماس از دوران باستان برای انسان شناخته شده بود. هزاران سال پیش در هندوستان، برای اولین بار انسانها سنگ الماس را در ته نشین رسوبات رودخانه ای یافتند. تحقیقات نشان می دهد حجم بسیاری الماس ها اولین معادن جهان در هندوستان یافت می شده. قدمت این معادن به قرن چهارم قبل از میلاد مسیح بر می گردد. یکی از غنی ترین معادن الماس در هند گلکوندا (GLOCONDA) نام داشت که این نام در گذشته به عنوان نمادی از ثروت بی نهایت بود. البته گفته می شود منبع واقعی الماس در دره کریشنا در هندوستان که حاوی معادن ثانویه سنگ الماس (Placer Deposits) بود یافت شده است. باستان شناسان مقادیر زیادی از الماس ها را در چشم ها یا بدنه مجسمه های مقدس هندو یافته اند. در افسانه های هندو آمده که الماس کوه نور متعلق به سلطان کارنا بوده که در 6000 سال قبل از پادشاهی آنگا بوده است.

الماس چگونه تشکیل میشود؟

الماس ها در روی سطح زمین تشکیل نمی شوند. آنها در دما و فشار بالایی که در بیش از صد مایلی اعماق زمین یافت تشکیل می شوند. کربن در حدود عمق ۱۲۰ تا ۲۰۰ کیلومتری در قسمت بالایی گوشته زمین، در درجه حرارت ۱۳۰۰-۹۰۰ سانتی گراد و در فشار بالا در حدود bar ۴۵۰۰۰ می تواند با کریستالیزه شدن، و به الماس تبدیل شود؛ در غیر این صورت، به گرافیت تبدیل می شود. بسیاری از الماس های کشف شده از طریق فوران های آتشفشانی با منشا عمیق بصورت مخروطی شکل سطح زمین حمل شده اند.

به علت حرکات عمودی کوه زائی یا قاره رزائی این فوران ها در لایه گوشته آغاز شده و سر راه خود، تکه هایی از سنگ های گوشته را کنده و بدون ذوب کردن به سطح زمین منتقل می کنند. این فورانها حاوی سنگ الماس هایی هستند که در شرایط دما و فشار بالای لایه گوشته زمین ایجاد شده اند. انسانها سنگ الماس را از طریق استخراج سنگ های حاوی گزنولیت یا خاکها و رسوباتی که حاصل از هوازدگی سنگهای الماس دار هستند، به دست می آورند.

 

مشخصات گوهرشناسی الماس:

الماس یک کانی متشکل از عنصر کربن با نظم ساختاری مکعبی تتراهدرال (Tetrahedral) است. اتم های کربن در گوشه ها و در مرکز این مکعب قرار گرفته اند. به دلیل ساختار پایدار اتم های آن و پیوند قوی کوالانسی دارای بالاترین سختی در کانی ها به مقدار 10 در مقیاس مو می باشد. این مشخصات الماس را برای استفاده در کاربردهای برشی و مقاومتی بسیار مناسب می سازد. ما فقط می توانیم با پودر الماس و یا چیزی مشابه خودش روی آن برش و یا خش بیاندازیم.

از خواص الماس می توان گفت این گوهر در برابر مواد شیمیایی حالت خنثی بوده و فقط اسید سولفوریک کروم دار در حرارت c 200 می تواند آن را به دی اکسید کربن تبدیل نماید! پایداری شیمیایی بی نظیر سنگ الماس در درما و فشارهای بسیار متغیر و هدایت الکتریسیته ضعیف از خصوصیات الماس می باشد. از دیگر مشخصات الماس می توان به فاکتورهایی نظیر وزن به قیراط، پاکی و طیف نوری، رنگ، تراش اشاره کرد که جهت ارزیابی و صدور شناسنامه یک سنگ جواهر الماس مورد استفاده قرار می گیرند و تاثیر مستقیم بر قیمت سنگ مورد نظر دارند. در جدول زیر خصوصیات سنگ الماس آمده است:

جدول خصوصیات سنگ الماس
ترکیب شیمیایی	کربن کریستالیزه شده
رنگ	بی رنگ، زرد و قهوه ای به ندرت سبز، آبی و متمایل به قرمز و نارنجی و سیاه
رنگ خاکه	بدون رنگ
شفافیت	شفاف تا کاملا کدر
رخ	کامل
جلا	شیشه ای
ضریب شکست نور	2.419 – 2.417
شکست دوگانه	ندارد
سختی موس	10
وزن مخصوص	3.53 – 3.50
سیستم کریستالی	مکعبی
فلورسانس	الماس زرد و بی رنگ: تقریبا آبی و الماس قهوه ای متمایل به سبز : اغلب سبز

چگونه الماس طبیعی از مصنوعی را تشخیص دهیم؟

دقت کنید که این موارد ذکر شده فقط تست های اولیه هستند و نمیتوانید به آنها اکتفا کنید. بررسی اصل بودن الماس کاری دشوار و تخصصی و نیازمند ابزار پیشرفته است و بدیهی است که الماس حتما باید توسط یک کارشناس معتبر بررسی شود. الماس ها میتوانند مصنوعی و یا بهسازی شده باشند. باید دقت کنید که تفاوت قیمت الماس بهسازی شده یا مصنوعی با طبیعی و بدون دستکاری از زمین تا آسمان تفاوت دارد! .  بطور کلی از 5 روش می توانیم تفاوت الماس اصل از بدل را تشخیص دهیم:

 

• 1- از آنجا که الماس های طبیعی ای که از معدن استخراج می شوند شامل ناخالصی هستند بوسیله لوپ یا همون بزرگنمایی با لنز می توانیم آنها را مشاهده کنیم. هرچند که تفاوت آنها با نوع سنتتیک باید توسط کارشناس بررسی شود.
• 2- همان طور که می دانید سنگ الماس دارای بالاترین سختی در عناصر طبیعت می باشد بنابراین با کشیدن کاغذ یا سمباده ای خشن روی الماس طبیعی نباید روی آن خش بیوفتد! البته این تست تخریبی هست و به هیچ وجه انجام ندهید زیرا فشار روی لبه فست نگین الماس میتواند آن را لب پر کند.
• 3- سنگ الماس را با قرار دادن در جلو دهان خود قرار دهید و به اندازه پنج تا شش ثانیه به آن “ها” کنید. چنانچه بخار از روی سطح آن رفع شد میتواند نشانه باشد که سنگ الماس شما اصل است. به این روش تست مه می گویند.
• 4- بررسی فاکتورهایی چون ضریب شکست نور، وزن مخصوص، تست رامان و.. بسیار اهمیت دارد که فقط در آزمایشگاه گوهرشناسی و توسط کارشناس خبره امکان پذیر است.

اکنون می پردازیم به بررسی مشخصات الماس از نظر طیف نوری:

در طول تاریخ الماس همواره به عنوان “پادشاه سنگهای قیمتی” نزد افراد ثروتمند شناخته شده بوده و چه بصورت تراشیده یا نتراشیده از آن در زیورآلات خود استفاده می کردند. احتمالا مهمترین عاملی که سنگ الماس را به عنوان گران ترین و محبوب ترین سنگ جواهری تبدیل کرده است ویژگی تلألو زیبای آن باشد. یک الماس ایده آل باید بدون ترک، تورق، خطوط رشد و ناخالصی درون خود باشد. این ناخالصی ها را در گذشته عیب (Flaw) و لکه های تیره رنگ را لکه های کربن (Carbon Spote) نامیده اند. درصورت وجود آنها از زیبایی ظاهری سنگ می کاهد و مانع از عبور نور از سنگ می شود و در صورت وجود زیاد آنها، باعث کاهش مقاومت آن نیز می شود. بلور های الماس خواص نوری ویژه ای مثل تجزیه نور و درخشندگی و مقدار بالای پراکندگی نور را دارا می باشد. وقتی نور سفید از الماس عبور می کند، این پراکندگی نوری موجب تفکیک نور به رنگهای تشکیل دهنده اش می شود. تجزیه نور همان چیزی است که به یک منشور قابلیت تفکیک نور سفید به طیف رنگهای مختلف را میدهد.

معادن سنگ الماس در کدام مناطق قرار دارند؟

اگر از ابتدا نگاه کنیم هندوستان بزرگ ترین منابع الماس دنیا را داشته است. تخمین زده می شود که حدود 12 میلیون قیراط سنگ الماس از معادن آن استخراج شده باشد اما معادن هندوستان تا سال 1866 فعال بوده اند و امروزه تنها یک معدن در پانا در ایالت مادیاپرداشت فعال می باشد. از آن سال به بعد معادن جدیدی در آفریقای جنوبی کشف شد و آن را تبدیل به سومین منطقه دارای معادن عمده الماس کرد. برزیل نیز دومین کشور عمده تولید کننده الماس از نیمه اول قرن هجدهم بوده است. اواخر سال 1729 چندین معدن پلاسر (نقاطی که الماس در سنگریزه ها یافت می شود) در شرق برزیل و در مجاورت شهری به نام Teune که بعدها به “شهر الماس” تغییر نام یافت کشف شد. در سال 1844 معادن غنی الماس در استان باهایا در شمال برزیل کشف شد و در طی 120 سال حدود 10.17 میلیون قیراط الماس استخراج گردید که درمیان آنها چندین الماس بسیار درشت (بالا تر از 100 قیراط) وجود داشت. البته در سیبری روسیه از چند دهه قبل به دومین تولید کننده سنگ الماس جهان بعد از آمریکا قرار گرفته است.

 

تا سال 1876 تصور عامه این بود که الماس ها فقط در لابلای مواد تخریب شده هستند و از این حقیقت که کیمیرلیت (Kimbrelite) یا همان سنگ مادر حاوی الماس) با مخروطه های آتشفشانی همراه است غافل بودند. این واقعیت کمک بزرگی بود برای زمین شناسان و مهندسین اکتشاف در یافتن معادن الماس در سرار جهان مانند تانزانیا، بوتسوانا، آنگولا نامبیا، آفریقای غربی، استرالیا و کانادا، ایالات متحده، روسیه و ونزوئلا.

بزرگترین و مشهورترین مخروط یافته شده آتشفشانی به نام معدن کیمبرلیت نامگذاری شده که از 1871 تا 1908 میلادی بدون استفاده از ماشین آلات به طریق ابتدایی مورد بهره برداری قرار گرفته است. استخراج مواد از این مخروط عظیم آتشفشانی باعث بوجود آمدن حفره بسیار بزرگی در زمین گردید که به آن اصطلاحا بزرگترین حفره ایجاد شده توسط بشر می گویند! قطر دهانه حفره در سطح زمین 460 متر و عمق آن 1070 متر است و روباز می باشد. از این معدن نزدیک به 14.5 میلیون قیراط الماس استخراج شده است.

محدوده رنگ در سنگ الماس:

رنگ الماس در تعیین قیمت آن سهم بسزایی دارد. بسیاری از سنگهای قیمتی بر اساس ناخالصی درون خود دارای رنگ خاصی می شوند اما در سنگ الماس اینگونه نیست بلکه غالبا بر اساس نیتروژن موجود و نواقص ساختاری در شبکه بلوری آن بستگی دارد. وجود نیتروژن باعث ته رنگ زرد می شود. وجود کربن در شبکه کریستالین الماس خالص نیز باعث آبی شدن آن. بلور های الماس در رنگهای مختلفی وجود دارند. البته رنگ متداول آنها سفید و یا سفید متمایل به آبی یا زرد و یا قهوه ای می باشد. در کشور برزیل و اندونزی الماس هایی به رنگ آبی وجود دارد. الماس ها در رنگهای فانتزی نظیر سبز، قرمز، بنفش، قهوه ای تند، نارنجی، صورتی و زرد سیر بسیار نادرند و غالبا مورد علاقه کلکسیونرها می باشند. عامل رنگ صورتی در الماس، همانند رنگ قهوه ای است و ما بین این دو رنگ ته رنگ های فراوانی وجود دارد. گاه در یک الماس هر دو رنگ قهوه ای و صورتی دیده می شود. در سال 2013 الماس نادر صورتی رنگ پینک استار را با ارزش بیش از 60 میلیون دلار و با وزن 59.6 قیراط به فروش گذاشته شد. چنانچه اتم های الماس غنی از هیدروژن باشد به رنگ سبز یافت می شود.

حتی گونه ای سنگ الماس به نام Chameleon ( نوعی آفتاب پرست) وجود دارد که تغییر رنگ می دهد! تغییرات رنگ از سبز خاکستری به زرد روشن است و این تغییر رنگ هنگامی به وجود می آید که الماس به مدت یک روز یا بیشتر در الکل مشتعل با حرارت معادل 200-300 درجه سانتی گراد قرار گیرد،در این صورت الماس برای چندین دقیقه زرد شده و سپس به رنگ سبز خاکستری پایدار خود تبدیل می گردد. یکی از بزرگ ترین الماسهای Chameleon به رنگ سبز و با تراش قلب 32.28 قیراط وزن دارد. الماس نارنجی رنگ همانند سبز و قرمز جزء نادرترین رنگ های فانتزی می باشند. امروزه الماس های قرمز از معدن Argyle استرالیا بدست می آید و الماس های نارنجی رنگ خالص، احتمالا نادرترین رنگی است که تاکنون یافت شده است.

دلیل رنگ سبز در الماس چیست؟

الماس های سبز رنگ خود را به دلایل مختلفی می گیرند. در اینجا چهار مورد از رایج‌ترین نوع نقص‌هایی که می‌توانند رنگ‌های سبز را در ساختار بلوری الماس ایجاد کنند، می بینید.

 

از این چهار مورد، رایج ترین علت قرار گرفتن در معرض تشعشع است که باعث نقص های GR1 (یا Vacancy= تهی جایی) می شود. رنگ‌هایی که در هر ردیف مشاهده می‌کنید ، طیف رنگ‌هایی را که معمولاً توسط هر نقص تولید می شود، نشان می دهد.

الماس های سه ردیف پایین دارای رنگ زرد هستند زیرا ناخالصی های نیتروژن (که باعث رنگ زرد می شود) همیشه در این سنگ ها وجود دارد. نقص GR1 می تواند در الماس های دارای نیتروژن یا بدون نیتروژن رخ دهد، بنابراین الماس های دارای این نقص همیشه جزء رنگ زرد را نشان نمی دهند.

درجه بندی رنگهای الماس:

بر اساس توافق بین المللی درجه بندی رنگ الماس از سفید تا سفید متمایل به زرد درجه بندی شده است. امروزه می دانیم که برخی اختلافات در تشخیص رنگ الماس مربوط به رنگ آنها نیست، بلکه در پدیده فلورانس موجود در آنهاست. کریستال های الماسی که به رنگ ریور (River) مشهورند به رنگ سفید مایل به آبی می باشنداما افرادی که تجربه در تشخیص رنگ الماس دارند ممکن است آنها را سفید متمایل به زرد نیز ببینند. رنگ زرد فقط درصدی از رنگ را شامل می شود و به اصطلاح ته رنگ است. الماس های زرد رنگ ارزشمند بوده و رنگ آنها “فانتزی” نامیده می شود. رنگ بلور الماس با حجم آن رابطه مستقیم دارد و هرچه بزرگتر باشد رنگ بهتری ارائه می دهد. انسیتو جواهر شناسی آمریکا (GIA) سیستمی منطقی و ساده برای تفکیک رنگهای موجود در نگین های الماس پیشنهاد کرده که با حروف D شروع و به X خاتمه می یابد. در جدول زیر تقسیم بندی پیشنهادی انسیتو جواهرشناسی آمریکا G.I.A نشان داده شده است.

جدول درجه بندی رنگ در الماس
حروف پیشنهادی GIA	اسامی جدید	اسامی قدیم
D	سفید متمایل به آبی (Blue White)	ریور (River)
E,F	سفید ممتاز (Fine)	وسلتون ممتاز
G	سفید (White)	وسلتون (Wesselton)
H	سفید تجارتی (Commerical White)	کریستال ممتاز
I	کیپ نقره ای ممتاز (Top Silver Cape)	کریستال
J,K	کیپ نقره ای (Silver Cape)	کیپ ممتاز
L	کیپ (Cape)	کیپ
M,N,O	کیپ روشن (Light Cape)	زرد روشن
P,Q,R,S-X	کیپ تیره رنگ (Dark Cape)	زرد

تراش برلیانی الماس چیست؟

برلیان نوعی از سبک تراش “برای هر نوع گوهر” است که به موجب آن بیشترین درخشندگی و جلا را کسب می کند. حتی اگر سنگ الماس دارای کیفیت و رنگ خوبی باشد باز هم یک تراش بد می تواند الماس را بی کیفیت جلوه دهد. حین تراش الماس بین 60 تا 70 درصد از وزن آن کاهش می یابد. جالب است بدانید که حدود هشتاد درصد الماس های جهان برای تراش مناسب نیستند. در قرن 14 میلادی برای اولین بار سنگ الماس تراش داده شد. اولین تراش الماس جلا دادن سطوح طبیعی در فرم اوکتاهدرون بود که به علت شکل آن به تراش نوک تیز مشهور بود. این نوع تراش، شروعی برای تلاش های رسیدن به حداکثر درخشندگی و جلا برای تراش های مدرن امروزی بود. قسمتهای مختلف یک سنگ تراش خورده عبارتند از:

 

• تاج (CROWN): که قسمت بالایی سنگ می گویند.
• خیمه (PAVILION) و كيولت (CULET): که به قسمت انتهایی سنگ گفته میشود.
• کمربند(GIRDLE): که به لبه جدا کننده تاج از خیمه گفته میشود.
• پخ (fact): به سطح صاف و صیقلی روی سنگ نسبت می دهند.
• Table: به بزرگترین پخ (fact) روی سنگ نامیده می شود.

انواع معروف فرم تراش برلیان کدامند؟

• فرم تراش کامل برلیان (Brilliant-Full Cut): در این تراش دست کم 32 صفحه شیب دار به همراه یک صفحه مسطح در سطح فوقانی حلقه کمربندی و 24 صفحه در قسمت تحتانی یا اصطلاحا پاویلیون مشاهده می شود.
• فرم تراش برلیان تولکوفسکی (Tolkowsky Brilliant): در سال 1919 میلادی شخصی به نام توکوفسکی این نوع تراش برلیان را ابداع نمود. این نوع تراش دارای انعکاس نور بسیار خوبی می باشد. در سازمان جواهر شناسی آمریکا (GIA) این نوع تراش را جزو تراش های مدرن رده بندی می شود.
• فرم تراش برلیان ایده آل: این تراش در سال 1926 توسط دو جواهر تراش به نامهای جانسون و راش (Johnson and Rosh) ابداع گردید ولی چندان مطلوب واقع نشد و یکدست بنظر نمی رسید.
• فرم تراش برلیان ظریف: این نوع تراش برلیان در سال 1939 بوسیله اپلر (Eppler) تکمیل شد. نسبت های رعایت شده در این فرم تراش با توجه به بالاترین سطح درخشندگی در تراش های قبلی برلیان تعیین شده و بیشتر با نقطه نظر های عملی و تجربی تکامل پیدا کرده است. این فرم تراش مبدا درجه بندی بر حسب استاندارد آلمان می باشد.
• تراش برلیان پارکر: در سال 1951 میلادی این تراش المس توسط پارکر (Parke) ابداع شد. از خصوصیات آن انعکاس خوب پرتو نور می باشد ولی به دلیل نازک بودن قسمت تاج، پراکندگی نور و طیف های رنگی آن بسیار کم است.

الماس سنگ ماه تولد چه کسانی است؟

الماس سنگ ماه تولد فروردین و مرداد می باشد.

خواص الماس:

از خواص الماس می توان به بعد روحانی این سنگ اشاره کرد. الماس می تواند فرد را در فعالسازی لوب پیش پیشانی مغز که محل اغلب توانایی های ما بعد الطبیعه و هوشیاری شهودی است، همیاری کند. بلورهای الماس مبدل هایی هستند که می توانند انرژی های ارتعاشی با بسامد بالا را برای خویشتن هوشیار در دسترس تر قرار دهند. در سنگ درمانی با الماس این سنگ می تواند چاکرهای قلب(چهارم)، چشم سوم(چاکرای ششم) و تاج(هفتم) را تقویت کند. از دیگر خواص الماس ها رنگ منحصر به فرد خود است. به دلیل داشتن رنگ سفید خود می توانند تسهیل کننده ورود به سطوح برتر ارتعاشی روانی باشند. در زینت کردن هر روزه، می توانند توانایی فرد برای تمرکز هوشیارانه بر روی اظهار اهداف و رویاهای فردی را تشدید کنند. “شدت” کلید واژه ای برای الماس است. بلورهای الماس می توانند انرژی سنگ های دارای ارتعاش بالا از قبیل مولداویست، فناکیت، آززتولیت، هردریت، سلستین، شیشه آسمانی طلایی لیبی، شیشه آسمانی تبتی و بسیاری دیگر را ارتقا داده و چند برابر تقویت کند.بطور کلی خواص الماس از نظر احساسی شامل پیروزی، امید، وفاداری، خلوص و افزایش دهندگی عشق می باشد. سنگ الماس بر روی حوزه احساسی برای تقویت قدرت تمامی سطوح احساسی عمل می کند. بنابراین، فرد باید نسبت به زینت کردن با الماس هوشیار باشد و درصورتی که فرد در یک قالب بد ذهنی قرار دارد باید آنها را از بدن دور نگه دارد. با این حال آنها می توانند از لحاظ درمانی برای تشدید و کشف مسائل احساسی مستور مانده استفاده شوند.

 

نکات نگهداری از جواهرات الماس:

در نگهداری الماس باید به این نکته توجه داشته باشید از آنجایی که جواهر الماس گرد و غبار را به خود جذب می کند به هیچ وجه آن را در مقابل مواد شوینده حاوی کلر، اسپری و رنگ مو، لوسیون ها، صابون ها، و عرق بدن و چربی های طبیعی پوست قرار ندهید. این مواد باعث ایجاد یک لایه جرم روی آن می شود و از بین رفتن خواص الماس از نظر انرژی و کاهش درخشندگی الماس به دلیل عدم ورود نور را در پی خواهد داشت. برای از بین بردن جرم های روی الماس بهتر است از نصف فنجان پاک کننده های حاوی آمونیوم (بدون کلرین) و یا صابون مایع شوینده بسیار لطیف و نصف فنجان آب ولرم درست کنید و به مدت سی دقیقه الماس را درون آن خیسانده و سپس با مسواک الماس را پاک کنید. در نهایت آن را با یک پارچه نرم بدون پرز خشک نمایید. الماس می تواند به جواهرات دیگر خش بیندازد و خود نیز در هنگام پرت کردن با شدت ممکن است بشکند. در مواقعی که در سفر هستید می توانید از جعبه های مخمل مانند مخصوص جواهرات آن را نگهداری کنید تا به مقصد برسید.