تاریخچه سنگ زبرجد
شجره نامه این گوهر ارزشمند به مصر باز می گردد. زبرجد یا همان pridot گوهر ملی کشور مصر است و از زمان باستان به عنوان جواهر با ارزش بوده است. از آنجا که در زیر نور آفتاب این گوهر نامرئی وشیشه ای می باشد مصریان گذشته فکر می کردند که نور خورشید را به خود جذب می کند و آن را به عنوان «گوهر خورشید» مورد احترام قرار می داده اند. این نگین با تنوع در شکل و اندازه های گوناگونش یکی از بهترین و متنوع ترین نوع جواهرات محسوب می شود و استفاده از آن ها برای دوست داران زیورآلات و جواهرات جذاب توصیه می شود.
بسیاری از گوهرها را می توان در رنگ های مختلفی در محدوده رنگ صورتی روشن تا آبی یافت؛ اما از خواص زبرجد این است که دارای رنگ سبز دائمی است. البته رنگ سبز این سنگ قیمتی، با مقدار آهن موجود در بافت بلوری آن ارتباط مستقیمی دارد. رنگ این گوهر از رنگ سبز تیره تا سبز روشن متغیر است. به علت همین تنوع رنگ های موجود در رنگ سبز زبرجد بعضی مواقع این سنگ با زمرد اشتباه گرفته می شود. یکی از قدیمی ترین سنگ های قیمتی جهان همین سنگ می باشد. این سنگ برای اولین بار در یک جزیره در دریای سرخ درنزدیکی کشور مصر کشف شد.
در سنگ های زبرجد ضخیم تر، دوبرابر شدن لبه های مناسب برای هرگونه تراشی را به سادگی می توان مشاهده کرد. بهترین رنگ این سنگ دارای درصد آهن کمتر از ۱۵% است و معمولا دارای مقداری نیکل و کرومیوم نیز می باشد. سبز پررنگ محبوب ترین و گران ترین نوع این سنگ است.
از نظر شیمیایی زبرجد سبز سیلیکات منزیم آهن می باشد و شدت رنگش بستگی به میزان آهنش دارد. البته ممکن است در آن کمی نیکل و کرومیم هم یافت شود. زبرجد سبز زیاد سخت نیست و در مقابل اسید مقاومت زیادی ندارد. رنگ آن از زرد مایل به سبز تا زیتونی و سبز قهوه ای تغییر می کند و زیر نور طبیعی خورشید درخشش بسیار زیبایی دارد. ممکن است این گوهر را با جواهرات رنگی مشابه اشتباه بگیرید اما شکستگی دو گانه قوی این سنگ ویژگی متمایز آن محسوب می شود.
خواص زبرجد در احادیث
در باب خواص زبرجد از حضرت امام رضا (علیه السلام) نقل شده است که « انگشتر زبرجد در دست کردن، موجب آسانی است که در آن هیچ دشواری نباشد.»
مشهورترین سنگ های زبرجد
بزرگترین سنگ زبرجد در جزیره زابارگاد به وزن ۳۱۹ قیراط یافت شده و متعلق به یک موسسه در واشنگتن به نام استیمسون می باشد. در کشور روسیه سنگ هایی وجود دارند که در شرق سیبری و در شهاب سنگ ها یافت شده اند.
روش نگهداری
این سنگ نسبتا مقاوم می باشد اما به علت خواص زبرجد که بسیار ارزشمند می باشد باید در نگهداری آن توجه ویژه ای داشت. این نگین در مقایسه با سایر سنگ ها و جواهرات سختی نسبتا کمتری دارد به همین دلیل مراقب باشید که روی آن خراش نیفتد. این گوهر به اسید حساس نمی باشد اما سنگی شکننده است. همچنین اگر زیر فشار زیاد قرار بگیرد میتواند منفجر شود و توصیه میشود که به هیچ عنوان در فشار بالا قرار نگیرد. و همچنین سعی کنید از گرمای زیاد و تغییرات آب و هوایی به دور باشد. سنگ زبرجد را به آسانی می توان با یک پارچه نرم به همراه آب و صابون شستشو داد. تلاش کنید در شتستشو تمام ذرات صابون را از نگین پاک کنید. سعی کنید هنگام کارهای خاص مانند ورزش یا انجام امورخانه آن را از دست خود خارج کنید و به صورت جداگانه در جعبه جواهرات خود درون یک پارچه نرم قرار دهید.
نکات جالب و اعجاب انگیز
۱- تاریخچه ای طولانی دارد و چند هزار سال است که به عنوان جواهر استفاده می شود.
۲- جنگ های صلیبی این گوهر به اروپا وارد کرد و برای تزئین کلیساهای قرون وسطی از آنها استفاده می شد.
۳- در باورهای سنتی این سنگ تحفه مادر طبیعت برای جشن گرفتن آفرینش دنیای تازه می باشد.
۴- رهبران ملی که از زبرجد در لباس هایشان استفاده می کنند باور دارند که خواص زبرجد برایشان عدالت، دانایی و جاه و مقام به ارمغان می آورد. این گوهر در کنار سایر جواهرات معمولا در گردن بند کشیش های یهودی استفاده می گردید.
۵- جنگ جویان صلیبی این نگین را وارد اروپای مرکزی کردند و در بسیاری از کلیساهای قرون وسطی می توان آن را دید.
فواید و خواص جسمانی زبرجد :
زبرجد سبب رفع ناراحتی‌های قلبی شده و باعث بهبود جریان خون میشود.
رنگ سبز زبرجد برای چشم مفید بوده و استفاده از آن نیز توصیه شده است.
سنگ زبرجد در درمان بیماری‌های داخلی نیز موثر است.
همچنین در برخی از منابع امده است که تقویت دستگاه‌هاضمه بدن و هضم بهتر غذا و رفع یبوست و سم زدایی از بدن از دیگر ویژگی‌های مفید این سنگ به شمار می‌آید.
علاوه بر این استفاده از سنگ زبرجد در درمان بیماری‌های پوستی نظیر اگزما و آکنه و جوش صورت مفید شناخته شده است.
روش تشخیص سنگ زبرجد اصل
۱- با دقت بالا نگین زبرجدتان را مشاهده کنید. سنگ اصل همیشه به رنگ سبز می باشد ولی رنگ آن کم و زیاد می شود.
۲- سنگ زبرجدتان را بیرون برده و در نور طبیعی خورشید به آن نگاه کنیدسپس در زیر نور مصنوعی مانند مهتابی نیز رنگ سنگ را بررسی کنید رنگ این گوهر باید در دو حالت به یک رنگ باشد.
۳- همچنین چنانچه رگه هایی از رنگ قهوه ای یا زرد درون آن یافتید نشانه ای از اصل بودن سنگ است.
۴- با کیفیت ترین و بهترین زبرجد ها نیز حتی رگه ای از رنگ زرد را دارا می باشند. به طور خلاصه، هر سنگ اصل از این گوهر و طبیعی دارای هاله ای از غبار یا شکستگی درونی می باشد.
۵- سنگ زبرجد گوهری تقریبا نرم می باشد، به همین علت تراشی طبیعی یا شبیه اشک به خود می گیرد.
۶- همه انواع زبرجدها مواد درونی خاصی دارند، چنانچه یک سنگ بدون هیچ گونه شکل یا انعکاسی باشد اصل نمی باشد یا به عبارتی اگر سنگ از هر نظر بدون نقص نباشد اصل است. اما در نظر داشته باشید همه این روش ها قطعیت ندارند و برای بهره بردن از خواص زبرجد و خرید نوع اصلی آن بایستی با کارشناسان و افراد خبره در این کار مشورت نمود.