مروارید چیست؟
مروارید از زمان های گذشته تا امروز، استفاده از زیورآلات به همراه گوهرهای قیمتی و نیمه قیمتی مورد توجه بوده است. علاوه بر گوهرهایی نظیر الماس، زمردو یاقوت که کانی هایی هستند که از معادن استخراج می شوند، می توان به گوهر دیگری اشاره نمود که در اعماق اقیانوس ها رشد کرده و بدون نیاز به تراش و صیقل از زیبایی منحصر به فردی برخوردار است.
مروارید از عجایب طبیعت بوده و در فرهنگ های متفاوت از ارزش مالی و معنوی بسیاری بهره مند است. مروارید توسط جانور نرم تنی تولید می شود که ما آن را صدف می نامیم. در حقیقت هنگامی که جسم خارجی وارد صدف می شود، صدف به منظور دفع آن، موادی ترشح کرده که از جمع شدن این مواد مروارید تشکیل می شود.
امروزه مروارید های طبیعی به دلیل شکار بی رویه صدف بسیار کمیاب بوده و در نتیجه بسیار ارزشمند هستند. از این رو انسان به منظور حفظ ارزش و قدمت این گوهر زیبا اقدام به پرورش مروارید کرده است. امروزه بسیاری از مروارید های موجود در بازار های جهانی، مروارید های پرورشی بوده که در واقع انسان به نوعی در رشد آن دخالت داشته است و در نتیجه از قیمت پایینتری نسبت به نمونه طبیعی خود برخوردار است.
امروزه حدود ۸ هزار گونه متفاوت صدف شناسایی شده که فقط ۲۰ گونه از آنها می توانند مروارید پرورش دهند.
مروارید از مواد Nacre که توسط جانور نرم تن (صدف) ترشح می شود تشکیل شده است. مواد Nacre از Aragonite (کربنات کلسیم) و Conchiolin (مواد پروتئینی) تشکیل شده است.
انواع مختلف مروارید:
۱) مروارید های طبیعی: این مروارید ها بدون دخالت انسان به صورت طبیعی رشد کرده و به وجود می آیند که امروزه به دلیل آلودگی آب اقیانوس ها و صید بیش از حد صدف ها، کمیاب بوده و در نتیجه بسیار گرانبها هستند. این دسته از مروارید ها تقریباً به طور کامل از Nacre درست شده است.
) مروارید های پرورشی: مروارید هایی هستند که انسان به نحوی در رشد و پرورش آنها دخالت دارد و بر خلاف مروارید های طبیعی تنها از یک لایه خارجی Nacre درست شده اند و هسته مرکزی آن از جنس کفه سخت صدف می باشد. از آنجایی که این دسته از مروارید ها با کمک انسان درست شده اند تماماً از جنس Nacre نبوده و زمان بسیار کوتاه تری صرف تولید و پرورش آن ها توسط صدف شده است، در نتیجه از قیمت های بسیار کمتری نسبت به مروارید های طبیعی برخوردار هستند.
مروارید های پرورشی به دو گروه مهم تقسیم می شوند که عبارتند از:
• مروارید های پرورشی آب شور که در اقیانوس ها به وجود می آیند.
• مروارید های پرورشی آب شیرین که در رودخانه ها، سد ها و مرداب ها رشد می کنند.
مروارید های آب شور خود به سه دسته تقسیم می شوند که عبارتند از:
• مروارید های پرورشی Akoya که اندازه ای به قطر ۲ تا ۱۱ میلیمتر را دارا هستند.
• مروارید های پرورشی تاهیتی که اندازه ای به قطر ۸ تا ۱۴ میلیمتر را دارا هستند.
• مروارید های پرورشی دریای جنوب که اندازه ای به قطر ۲ تا ۱۸ میلیمتر را دارا
هستند.
مروارید های آب شیرین هم به سه دسته تقسیم می شوند:
• مروارید های پرورشی آب شیرین چین
• مروارید های پرورشی آب شیرین ژاپن
• مروارید های پرورشی آمریکا و کشورهای دیگر
مروارید های پرورشی آب شیرین می توانند اندازه ای به قطر ۴ تا ۱۱ میلیمتر را دارا باشند.
عوامل تأثیر گذار در کیفیت و قیمت مروارید ها
مروارید ها چه از نوع طبیعی و چه از نوع پرورشی می توانند، همانند سنگ های رنگی به رنگ ها و کیفیت های مختلفی در بازار های جهانی یافت شوند که تأثیر بسزایی در قیمت آن ها دارد. ۷ فاکتور بر بهای مروارید ها تأثیر گذارند که عبارتند از:
۱) اندازه: مروارید های بزرگتر نسبت به مروارید های کوچکتر از قیمت بیشتری برخوردار هستند.
۲) شکل: مروارید ها می توانند به اشکال متفاوتی تشکیل شوند ولی مروارید های گرد و غلطان از اشکال دیگر گرانبها تر هستند.
۳) رنگ: به دلیل آنکه مرواریدها توسط گونه های مختلفی از صدف ها تشکیل شده و محل پرورششان متفاوت است، دارای رنگ های مختلفی هستند. برای مثال مروارید های Akoya با رنگ سفید و هاله صورتی و یا مروارید تاهیتی با رنگ بادمجانی از نمونه رنگ های گرانبهای مروارید های پرورشی هستند.
۴) جلا: اگر مرواریدی از کیفیت و ضخامت Nacre خوبی برخوردار باشد جلای آن مروارید هم افزایش می یابد.
۵) کیفیت سطحی مروارید: هر چه سطح مروارید عاری از مشکلات سطحی باشد از کیفیت بهتری هم بهره مند بوده و در نتیجه از جلای بهتری برخوردار خواهد بود.
۶) کیفیت و ضخامت Nacre: کیفیت و ضخامت Nacre باعث افزایش جلا، استحکام و زیبایی مروارید می شود.
۷) هماهنگی: در مروارید های رشته ای باید از نظر اندازه، رنگ و جلا یک هماهنگی و هارمونی خوبی وجود داشته باشد.
قابل ذکر است که مروارید های پرورشی بر حسب میلیمتر و مروارید های طبیعی بر حسب Grain اندازه گیری می شوند. یک قیراط برابر۴Grain می باشد.
مروارید و روش های گوناگون بهسازی آنها
همانطورکه گفته شدقبل از خرید مروارید به نکاتی باید توجه داشت،که عبارتند از:
مروارید ها توسط گونه های مختلف صدف تشکیل و رشد می نمایند و می توانند از نظر شکل، رنگ و کیفیت متفاوت باشند. مروارید ها از نظر رنگی به روش های متفاوتی رنگزدایی شده و یا رنگ می شوند تا هاله متفاوت رنگی آنها از بین رفته و همرنگ شوند.
از روش های متفاوت بهینه سازی رنگ در مروارید ها می توان به رنگ کردن آنها توسط مواد آلی و شیمیایی (Dyeing)، تغییر رنگ آنها توسط پرتوافکنی (Irradiation)، رنگ زدایی (هاله های رنگی مروارید ها توسط مواد شیمایی رنگ بر (Bleaching)) و یا پوشاندن سطحی مروارید ها با مواد رنگی (Coating) اشاره نمود.
توجه داشته باشید که امروزه با پیشرفت علم در صنعت جواهرات به ویژه در صنعت رشد، تولید و بهینه سازی مروارید ها از دانش تخصصی بهره گرفته و تشخیص ۷ فاکتور تأثیر گذار در قیمت مروارید ها و شناسایی و جداسازی مروارید های طبیعی از نمونه های پرورشی و بدلی و مروارید های آب شور از آب شیرین و یا نمونه بهسازی شده آنها، مستلزم بهره مندی از تخصص و دانش روز و دستگاه های مخصوص آزمایشگاهی بوده و اشتباه در کارشناسی می تواند از نظر مالی بسیار حایز اهمیت باشد.
یاد آور می شویم که قبل از خرید از صحت ادعای ارائه شده از طرف فروشنده اطمینان حاصل نمایید. چون در کشورهای خارجی به علت مشکل بودن تشخیص نوع و کیفیت مروارید ها بدون وسایل تخصصی گوهرشناسی کاری غیر ممکن است و معمولاً مروارید های ارائه شده در مغازه ها و نمایشگاه ها از کیفیت اعلام شده برخوردار نبوده و در نتیجه شما مبلغ بیشتری نسبت به ارزش واقعی مروارید می پردازید.
روش های مراقبت از مروارید ها:
مروارید ها از سختی پایینی برخوردار بوده و به همین دلیل باید در نگه داری آنها دقت نمود تا از برخورد آنها با اجسام سخت تر جلوگیری شود. به همین علت لازم است که آنها را با جواهرات دیگر در یک مکان نگه داری ننمایید.
مروارید ها متخلخل بوده و موادی همانند چربی، اسید و حتی عرق بدن را به خود جذب می کنند. به خاطر داشته باشید که مروارید ها نباید با مواد آرایشی, عطر، اسپری مو و حتی عرق بدن تماسی داشته باشند چون باعث تغییر رنگ مروارید و یا حتی فاسد شدن آنها شود. بهتر است بعد از هر بار مصرف آنها را با دستمال نرم تمیز کرده و آنها را به تنهایی در جای خود قرار دهید.
از شستشوی مروارید ها با مواد شوینده، قرار دادن آنها در معرض بخار و درون دستگاه Ultra Sonic جداً خودداری نمایید چون این عمل برای آنها نامناسب و مضر می باشد.
ما بین مروارید هایی که به صورت رشته می باشند باید حتماً گره هایی وجود داشته باشد تا از سایش مروارید ها به یکدیگر جلوگیری شود به همین علت رشته های مروارید های طبیعی و پرورشی با کیفیت خوب دارای گره هایی مابین مروارید ها هستند.
تولد مروارید و ترکیب شیمیائی آن
چنانچه می دانیم مروارید حاصل یک پدیده غیرعادی یا یک تصادف و در حقیقت محصولی است از طبع ملون طبیعت .