عقیق ، خواص و کاربردهای آن
عقیق ، یک از انواع سنگ های سیلیسی کریستالی می باشد که دارای ظرافت خاصی است و درخشش رنگ های آن یکی از توصیفات خاص آن به شمار می رود.
اگرچه عقیق ممکن است در سنگ های مختلفی یافت شود اما عقیق معمولا با سنگ های آتشفشانی در ارتباط است و در سنگ های دگرگونی خاصی یافت می شود.
عقیق یکی از کاربردی ترین موادی است که در هنر کنده کاری سنگ های سخت مورد استفاده قرار می گیرد.
بسیاری از سنگ های عقیق در سنگ های آتشفشانی و یا گدازه های باستانی یافت می شوند. در حفره های تولید شده توسط مواد مذاب فرار، مقداری از ماده سیلیسی در لایه های منظم روی هم انباشته می شوند و به این ترتیب عقیق توسط گدازه های آتشفشانی تشکیل می شود.
نحوه پیدایش سنگ عقیق
سنگ عقیق همچنین توسط رگه ها و ترک های موجود در سنگ های آتشفشانی شناخته می شود.
اگر در عقیق برش های مقطعی ایجاد شود در این صورت می توان رگه هایی به صورت خطوط موازی را در آن ها مشاهده کرد.
اولین لایه از ماده موجود در حفره ها در واقع پوسته عقیق را تشکیل می دهد که ساختار این پوسته معمولا از یک ماده معدنی به رنگ سبز تیره است.
جواهر عقیق در واقع یکی از انواع کوارتز ریز شفاف است. کیفیت مطلوب و رنگ زیبای آن موجب شده است که این سنگ به عنوان سنگ نیمه قیمتی مورد استفاده قرار گیرد.
عقیق به طور کلی توسط رسوب سیلیس موجود در آبه های زیر زمینی بر روی حفره های موجود در سنگ های آذرین به وجود می آید.
عقیق در واقع از لایه های متحدالمرکزی در اطراف دیواره های حفره ها و یا به صورت لایه های افقی از پایین این حفره تشکیل می شود. به طور کلی می توان گفت ساختار الگوهای نواری یکی از ویژگی های منحصربفرد عقیق محسوب می شود.
تاریخچه و خلاصه ای از عقیق
عقیق به خانواده ی کوارتزها(سیلیکون دی اکسید)ی مواد معدنی تعلق دارد. گروه کوارتز دومین مواد معدنی فراوان در پوسته ی قاره ای زمین هستند و رتبه ی اول به فلدسپارها تعلق دارد. همه ی سنگ های جواهر کوارتز دارای ترکیب شیمیایی سیلیکون دی اکسید هستند، اما به دو شاخه ی اصلی بر اساس طبقه بندی های مختلف بلور و اشکال تمایز می یابند.
دو شاخه ی اصلی کوارتز عبارتند از کوارتز ماکرو کریستالی و کوارتز نهان بلور؛ عقیق به گروه دوم تعلق دارد. دیگر اینکه عقیق نوعی سنگ یمانی است که شامل طیف گسترده ای از سنگ های جواهر دیگر، از جمله عقیق سبز، یشم خطایی، یشم و عقیق جگری است.
کوارتز نهان بلور ساختارهای بلور فوق العاده ای دارد که حتی با کمک میکروسکوپ نیز قابل مشاهده نخواهد بود. از عقیق با عنوان ماکرو کریستالی یاد می شود، که نشان دهنده ی ساختار بلوری اندکی بزرگتر از سایر گونه های نهان بلور است.
تفاوت بین ماکرو و نهان بلور به وضوح تعریف نشده است، بنابراین می توان عقیق را در هر دو گروه جای داد. کوارتز ماکرو کریستالی اغلب شفاف تا تراشفاف بوده و شکل بلورهای آن بزرگتر از کوارتز نهان بلور است. از نمونه های سنگ جواهر ماکرو کریستالی می توان به آمتیست، سیترین، چشم شاهین، کوارتز دودی، کوارتز صورتی و چشم ببر اشاره نمود.
تشخیص عقیق
کوارتز نهان بلور به گونه های رشته دار و دانه دار تقسیم می شود؛ گونه ی رشته دار با عنوان کوارتز سنگ یمانی شناخته می شوند. سنگ یمانی طیف گسترده ای از رنگ ها و الگوها را شامل می شود. عقیق به عنوان گونه ی لایه ای سنگ یمانی شناخته می شود، و گونه های تک رنگ و سبک تر آن با نام سنگ یمانی معرفی می شوند.
انواع مختلفی از عقیق موجود هستند، که خرید عقیق را برای اغلب خریداران دشوار می سازد. به این دلیل که سنگ ها با نام تجاری خاص معرفی می شوند، مانند «banded agate»، «carnelian» و «sardonyx»، و همه ی آنها در تجارت سنگ یمانی، کوارتز سنگ یمانی و حتی کوارتز ساده هستند.
منابع و خاستگاه سنگ جواهر عقیق
عقیق نخستین بار در حدود قرن سوم یا چهارم (پیش از میلاد) توسط فیلسوف یونانی، Theophrastus کشف شد، او این نام را از رودخانه ای که سنگ را در آن یافته بود(Achates)، برگرفته بود. رودخانه ی Achates در سیسیل ایتالیا واقع شده است، اما در حال حاضر به Dirillo تغییر یافته است. ممکن است که خاستگاه عقیق کشورهایی در سراسر جهان، از جمله میانمار، برزیل، اروگوئه، آرژانتین، مکزیک، بوتسوانا، هند، استرالیا و ایالات متحده آمریکا بوده باشند. به طور کلی، سنگ های عقیق امریکای جنوبی نشانه ی خاصی ندارند.
آنها معمولا به رنگ خاکستری نسبتا کدر یافت می شوند. عقیق هایی که از معادن حاصلخیز آیدار-ابراشتاین در آلمان، که در حال حاضر تخلیه شده است، کشف شده بودند به خاطر رنگ های شفاف و پر رنگ خود، مخصوصا صورتی طبیعی، قرمز و قهوه ای شناخته شده می شدند.
عقیق معمولا در کنار بسیاری از انواع سنگ های دیگر یافت می شود، اما عمدتا به عنوان سنگ های آتشفشانی طبقه بندی می شود. عقیق ها اغلب در حفره های سنگ های آذرین، رسوبی و دگرگون مانند گرانیت، سنگ سیاه و سنگ سماق تشکیل می شود.
رسوبات دی اکسید سیلیکون به طور معمول در کلوخه های بادامی یا توپی شکل می گیرد و به دلیل طولانی بودن زمان رسوب گذاری، باندهای موازی از طریق این فرایند به وجود می آیند. گونه های لایه ای به عنوان عقیق شناخته می شوند، در حالی که گونه های یکنواخت و مخلوط به عنوان سنگ یمانی، عقیق جگری، عقیق خزه یا سایر نام های خاص تجاری طبقه بندی می شوند.
خواص گوهرشناختی عقیق
نام های تجاری مختلفی برای عقیق وجود دارد. اکثر آنها بر اساس خواص بصری هستند، اما برخی از طبقه بندی ها براساس ترکیب داخلی / خارجی و یا وجود مواد دیگر یا مواد معدنی طبقه بندی می شوند. بیشتر نام های تجاری تنها به خاستگاه یا سایر ویژگی های موقعیت مکانی اشاره دارند.
این نام های تجاری که از مکان برگرفته شده اند تنها توسط فروشندگان و کلکسیونرهای سنگ جواهر به کار برده می شوند. بعضی از نام های تجاری پرکاربردتر هستند مانند fire agate، agate geode، carnelian و onyx. یک گونه ی عقیق می تواند در زیر شاخه ی دو یا چند نام تجاری مختلف قرار گیرد.
مشهورترین گونه های عقیق
عقیق لایه دار، عقیق آبی، عقیق جگری، عقیق قرمز سیر، عقیق راه راه، عقیق سلیمانی، کریکولا، عقیق چشم، نهان بلور شاخه ای(عقیق)، عقیق آتش، عقیق ژئود، عقیق خزه و عقیق برکسی.
نگهداری و پاکسازی سنگ جواهر و جواهرات عقیق
عقیق را می توان به راحتی با استفاده از آب گرم صابونی و یک برس نرم تمیز کرد. توجه داشته باشید که عقیق یک کوارتز است، برای تمیز کردن و سابیدن آنها از اشیای سخت تر استفاده نکنید. درست مثل سایر سنگ های جواهر، هنگام مراقبت و یا تمیز کردن سنگ جواهر عقیق و یا سایر جواهرات سنگی نباید از مواد شیمیایی خانگی استفاده کنید. باید از قرار گرفتن عقیق به مدت طولانی مدت در گرما جلوگیری کنید، زیرا سبب آسیب های دائمی به سنگ های جواهر خواهد شد.
برای نگهداری عقیق، آن را درون یک جعبه ی پارچه ای یا در یک پارچه ی نرم قرار دهید. عقیق باید از سنگهای قیمتی و جواهرات دیگر دور نگه داشته شود تا از آسیب های غیر ضروری یا خراشیدن دیگر سنگ های جواهر جلوگیری شود.
[html_block id=”28290″]