جاسپر یکی از گونه های مختلف سنگ کوارتز موجود در طبیعت امروز است.
سنگی مات و پر از ناخالصی های دی اکسید سیلیکون می باشد .
نام این سنگ گرفته شده از کلمه ای یونانی به معنای سنگ لکه دار است .
وجه تسمیه آن در ظاهر لکه دار ، رگه دار و رنگین این سنگ نهفته است که در رنگ های مختلفی شکل می گیرد .
سنگ جاسپر که به سنگ یمانی نیز مشهور است را تعدادی از دانشمندان به خاطر ساختار خاصش در گروه دیگری تقسیم بندی می کنند .
جاسپر ماده ای متراکم است که بالغ بر 20 درصد آن از مواد غیر معدنی ساخته می شود .
به دلیل ناخالصی های آن ، معمولا سنگی یکنواخت نیست .
در برخی موارد دیده که با انواع عقیق نیز شکل گرفته است .
نحوه شکل گیری سنگ جاسپر
نقوش روی این سنگ در طول مراحل به وجود آمدن آن از رسوبات ذرات سیلیکات یا خاکستر موارد اتشفشانی شکل گرفتند .
به طور کلی این سنگ از تجمع ناخالصی ها شکل می گیرد .
این سنگ به طور ذاتی به دلیل رسوبات سیلیکاتی موجود در آن ،
به همراه شکاف ها و شیار هایی بوجود می آید و سپس با مواد معدنی نظیر اکسید آهن ، دی اکسید منیزیم ، اکسید های آهن و دیگر ارگانیک ها پر می شوند .
ترکیب نهایی تمامی این مواد ظاهر کلی این سنگ را بوجود می آورد .
رایج ترین انواع جاسپر شامل افکت هایی مانند سنگ مرمر ، رگه های تیره ، حلقه های در هم ، لکه ها و یا نقاطی مانند شعله اتش می باشند .
همانند سنگ عقیق این سنگ دارای انواع دسته بندی ها و اسامی تجاری هستند .
تشخیص جاسپر
سنگ جاسپر(گونه ای یشم ) از جمله انواع سنگ کوارتز بوده که دارای ترکیبات شیمیایی بر پایه دی اکسید سیلیکون است .
بالغ بر 20 درصد سنگ های جاسپر متراکم مرغوب ممکن است از انواع مواد متفرقه مانند هماتیت Hematite ، پیرولوسیت Pyrolusite ، خاک رس یا کلسیت تشکیل شده باشند .
این سنگ دارای چنان ساختار سنگریزه ای و متفاوتی از انواع یشم است که برخی از دانشمندان آنرا حتی در دسته ای مجزا در گروه کوارتز ها قرار داده اند .
این کریستال های سه وجهی این سنگ دارای ساختار میکروکریستالی را فقط در زیر میکروسکوپ های بسیار قوی می توان دید .
این سنگ به خاطر سختی بالا و نداشتن کلیواژ (تمایل یه شکاف و شکستگی در راستایی مشخص ) به راحتی از دیگر مواد مشابه قابل تشخیص میباشد .
منشا و منابع جاسپر
این سنگ در نقاط زیادی در دنیا نظیر کانادا ، برزیل ، مصر ، استرالیا ، هند ، اندونزی ، قزاقستان ، ماداگاسکار ، مکزیک ، روسیه ، اروگوئه ، ونزوئلا ، و در قاره امریکا در آریزونا ، آرکانزاس ، کالیفرنیا ، تگزاس ، ارگون واشنگتن یافت می شود .
رنگ جاسپر
سنگ جاسپر سنگی رنگین و به صورت رگه دار و لکه دار ظاهر می شود .
اسامی تجاری متنوع این سنگ بر اساس رنگ ، ظاهر و ترکیب این سنگ بوجود آمده اند .
در مورد رنگ این سنگ توصیه و یا هشدار خاصی وجود ندارد ، از آنجا که رنگ قرمز آن (رایج ترین نوع این سنگ ) به خاطر اکسید آهن موجود در آن است .
همچنین رنگ قهوه ای و زرد آن نیز به همان اندازه رایج است .
گونه های تک رنگ این سنگ بسیار نادر است .
در کل ، ارزش اصلی این سنگ بر اساس اشباع رنگ این سنگ تعیین می شود .
فرآوری سنگ جاسپر
این سنگ به حالت معمول مورد فراوری قرار نمی گیرد اما برخی از انواع آن برای اینکه به انواع دیگر جاسپر شبیه شوند ، رنگ می شوند .
خواص سنگ شناسی جاسپر
دی اکسید سیلیکون SiO2 فرمول شیمیایی
مجموعه میکروکریستالی – سه وجهی ساختار کریستال
همه رنگ ها – بیشتر لکه دار و رگه دار رنگ
6.5-7 سختی
حدودا 1.54 ضریب شکست
2.58-2.91 تراکم ( دانسیته )
ندارد کلیواژ یا برگوارگی(تمایل سنگ برای شکستگی در امتداد یک جهت ترجیحی در سطوح موازی )
مات شفافیت
ندارد شکست نور
مات درخشش
ندارد حالت فلورسانس