سنگ یاقوت کبود (سافایر آبی) چیست؟

سنگ یاقوت کبود (سافایر آبی Blue Sapphire) دومین کانی سخت بعد از الماس می باشد. علاوه بر خواص یاقوت کبود به دلیل سختی بالای خود قابلیت استفاده در مصارف صنعتی نیز دارد ولی آنچه این جواهر را منحصر به فرد کرده است زیبایی خیره کننده آن است. رنگ نفیس آن از تیتانیوم و آهن می آید. آهن به تنهایی رنگ زرد تولید می کند. غالبا نمونه هایی که بیش از حد روشن و کمرنگ باشند ارزانتر هستند. یاقوت کبود سنگی است که به رمز و راز و پیشگویی و نبوت متصل است، همچنین در زمان قدیم به عنوان سنگ خوش شانسی آور نیز در نظر گرفته می شد. کیمیاگران آن را وابسته به عنصر هوا، و اهل تصوف در هند، آن را وابسته به سیاه زحل می دانستند .

تاریخچه سنگ یاقوت کبود

یاقوت کبود یا سافایر آبی (Blue Sapphire) برگرفته از زبان یونانی و به معنی آبی رنگ بوده و به طور کلی برای سنگهای آبی رنگ بکار می بردند. در دوران قرون وسطی نام “سافایر” به سنگ لاپیس لازولی اطلاق می شد. بعد از سال 1800 میلادی گوهرشناسان دریافتند که این گوهر از انواع کروندوم همانند یاقوت قرمز یا روبی است. این در حالی بود که قبل از این سال ها انواع رنگهای مختلف کروندوم با نام های اشتباهی بکار می رفت. مثلا به انواع رنگ سبز سافایر، پریدوت مشرق زمین (Oriental Peridot)و به نوع زرد آن توپاز مشرق زمین می گفتند. امروزه به هر نوع کروندوم که قرمز رنگ نباشد یاقوت کبود گفته می شود.

مشخصات سنگ یاقوت کبود

سافایر کبود سنگی از گروه کروندوم با سختی بالا یعنی 9 در مقیاس موهس دومین ماده سخت در جهان می باشد. سنگهای مادر اصلی سافایر بازالت، مرمر و یا انواع پگماتیک ها هستند. امروزه جهت بهبود کیفیت رنگ و شفافیت در سنگ یاقوت کبود و روبی با کمک حرارت دهی ارزش آنها را بالا می برند بطوری که بهبود 5% در ظاهر سنگ قیمت آن را 25% افزایش می دهد. خصوصیات ذاتی این سنگ مثل ضریب شکست دوگانه و وزن مخصوص با حرارت دهی تغییر نمی کنند اما خصوصیت دو رنگی، طیف جذبی نوری و فلورسانس کاملا تغییر می کنند. تغییراتی که در ناخالصی ها بوجود می آید مثل ذوب شدن یا گسترش کانی های میهمان به دلیل نقطه ذوب پایین آنها و یا حتی شکسته شدن این گونه ناخالصی ها می تواند به شناخت این روش بهبود کیفیت کمک کند، اغلب یاقوت های کبود و سرخ امروزه بدین گونه بهبود کیفیت می یابند.

معادن یاقوت کبود در جهان

معادن مهم سنگ یاقوت کبود عبارت اند استرالیا، برمه، سریلانکا، تانزانیا، هندوستان(کشمیر)، تایلند و در نهایت ماداگاسکار که یکی از غنی ترین آنها می باشد. البته معادن کم اهمیت تری نیز در کشورهای برزیل، کامبوج، کنیا، مالاوی، زیمبابوه، ایالات متحده و فنلاند یافت می شود.

معادن یاقوت کبود سریلانکا

سافایراز گذشته در سریلانکا شناخته شده بوده و ذخایر آن در قسمت جنوبی غربی این جزیره قرار دارند. این ذخایر در زبان محلی با نام “ایلام” مشهورند. بلورهای یاقوت این منطقه معمولا به رنگ آبی روشن با زمینه بنفش دیده می شوند. انواع سافایر زرد، سبز، نارنجی، صورتی، قهوه ای، بی رنگ و با پدیده آستریوم و یا چشم گربه ای نیز یافت می شود. سافایر رنگ نفیس سیلان در حال حاضر از اندک معادن موجود از آن تامین می شوند.

یاقوت های کبود برمه (میانمار)

در ناحیه موگوک در برمه میانمار کانی های ارزشمندی مانند سافایر، یاقوت سرخ و اسپینل یافت می شود. سنگها مادر این کانی ها پگماتیک است. سافایرهایی از رنگ آبی سیر تا بنفش روشن و گاهی نیز متمایل به تیره وجود دارند.

معادن یاقوت کبود تایلند

در تایلند نیز دو معدن بزرگ سافایر وجود دارد که سنگ میزبان آنها بازالت رگه دار است. البته از مخازن رسوبی نیز بهره برداری می شود. بلورهای سافایر آن به رنگ آبی سیر متمایل به سبز وجود دارد. همچنین سافایراستار نیز در این مکان یافت می شود.

یاقوت های کبود کشمیر هندوستان

یکی از مرغوب ترین بلور های کبود از معادن ایالت کشمیر هندوستان استخراج می شوند. امروزه ذخایر آن از 140 سال گذشته تا به امروز رو به کاهش بوده و امروزه سنگ یاقوت کبود کشمیری که در بازار فروخته می شود در اصل از برمه آمده اند.

بهسازی

اغلب یاقوت های کبودی که در بازار میبینید بهسازی شده اند. یعنی کیفیت آنها با دستکاری افزایش یافته است. این موضوع میتواند قیمت آنها را بسیار تحت تاثیر قرار دهد. از آنجایی که بحث بهسازی سنگهای قیمتی بخصوص در مورد یاقوت و تشخیص آن، پیچیده و طولانی است

یاقوت کبود سنگ ماه تولد شهریور

از نظر ستاره شناسی سافایر آبی با سیاره زحل ارتباط دارد و عناصر طبیعی آن باد و زمین است. از گذشته در فرهنگهای مختلف عهد باستان تا به امروز از خواص یاقوت کبود به عنوان سنگ ماه تولد شهریور استفاده می کردند. البته ماه های نجومی دیگری مثل اردیبهشت، مهر و آذر نیز می توانند استفاده نمایند.

خواص یاقوت کبود در چاکرا درمانی

یاقوت آبی به واسطه رنگ آبی خود با چاکرای ششم (چشم سوم) و چاکرای پنجم (گلو) مرتبط است. با قرار دادن سنگ یاقوت کبود روی پیشانی یا همان چاکرای سوم جهت گسترش آگاهی روان بینی و از بین بردن مشکلات بی‌ خوابی که باعث ناراحتی های عصبی نیز می گردد بسیار مفید است. سافایر آبی، سفید و یا ارغوانی برای فعال سازی چاکرای هفتم (تاج) جهت شهود درونی و پاک کردن کانال انرژی کوندالینی و جریان آن در سراسر چاکرا ها، بسیار کاربرد دارد. بدین منظور می توانید با قرار دادن سنگ یاقوت کبود در ظرفی آب به مدت ده دقیقه و سپس گذاشتن آن روی چاکرای پنجم یعنی گلو، انرژی های مثبت سرد آبی را به خود جذب کنید. در گذشته به همین منظور برای رفع مشکلات گلو استفاده می شد. به طور کلی سنگهای آبی رنگ به دلیل پرتو سرد آبی خود باعث رفع عطش و آرامش روانی می شوند. هرچه رنگ سافایر به آبی پر رنگتر رود اثر و قدرت آن بیشتر خواهد شد.