زمرد کبود، بریل طلایی، بریل طلایی گران قیمت، زمرد و مورگانیت محبوبترین و سرشناس ترین ها در گروه جواهرات بریل هستند
استخراج زمرد
کلمبیا با اختلاف بسیار زیاد، بزرگترین تولیدکننده زمرد در جهان است. حدود ۱۵۰ ذخیره این سنگ در این کشور شناخته شده است. مهمترین معدن کلمبیا، معدن کاسکیوز است. زمردهای کلمبیایی مرغوبترین و خوشرنگ‌ترین گوهرها با شفافیت بالا و رنگ سبز سیر هستند. نوعی کمیاب از زمرد سبز از معادن این کشور استخراج می شود که به زمرد سبز تراپیچ (Trapiche) معروف است.
زمردهای مرغوب، در کشورهای دیگری همچون زامبیا، ماداگاسکار، پاکستان، هندوستان، افغانستان و روسیه نیز استخراج می‌شود. رنگ زمردهای کشور زیمبابوه معمولاً تیره‌تر از انواع کلمبیایی بوده و ته رنگ آبی دارد. این سنگ ها کوچک ولی بسیار زیبا هستند. همچنین زمردهای مرغوب با رنگ زنده و ته رنگ زرد نیز در برزیل استخراج می‌شوند. زمردهای چشم گربه ای و انواع بسیار کمیاب ستاره شش پر در این کشور یافت می شوند.
از دیگر کشورهای استخراج کننده می توان به استرالیا، بلغارستان، کانادا، ماداگاسکار، نروژ، اتریش، تانزانیا، موزامبیک، نامیبیا، نیجریه، غنا، چین، اتیوپی، فرانسه، آلمان، هند، ایتالیا، آمریکا (کارولینای شمالی) و آفریقای جنوبی اشاره کرد.
منابع زمرد در ایران
باغ برج کرمان: این معدن در جنوب کرمان و درمنطقه اسفند قه واقع شده‌است. در این منطقه نیز افراد محلی، اقدام به جمع‌آوری این کانی نموده، با توجه به میزان شفافیت و اندازه آن، آن را به افراد واسطه می‌فروشند. ظاهراً این کانی، پس از خریداری به خارج از کشور ارسال شده، پس از تراش، به عنوان نوعی زمرد به کار گرفته می‌شود.
روسیه در اورال شمال اسوردلوسک دارای مخازن است.
زمردهای باکیفیت بسیار کمیاب هستند، اکثر سنگ ها برای برش جواهرات مفیدند.
منابع دیگری هم در افغانستان، استرالیا، غنا، هند، ماداگاسکار، مالاوی، موزامبیک، نامبیا، نینجریه، پاکستان، تانزانیا، زامبیا و ایالات متحده آمریکا وجود دارد
در مورد زمردها حتی بیشتر از سایر لعل های رنگی، این رنگ است که شاخص اصلی ارزش آن تلقی می شود.
زمردها سبز تیره تا سبز متمایل به آبی و گاهی بریل سبز متمایل به زرد هستند.
رنگ سبز این سنگ ها به دلیل وجود ناخالصی های کورومیوم و وانادیوم است. محبوب ترین و ارزشمندترین سنگ به رنگ سبز کمی آبی رنگ است با این حال هر چقدر آبی آن بیشتر باشد از ارزشش کمتر می شود.
اصطلاح زمردهای کلمبیایی معمولا برای توصیف سنگ های سبز متمایل به آبی و درخشان صرف نظر از جایی که از آن بدست آمده اند استفاده می شود.
زمردهایی که رنگ روشن تری دارند را زمردهای برزیلی می نامند حتی اگر در آفریقا حفاری شوند.
زمردها وقتی برش و صیقل داده شوند درخشندگی شیشه ای دارند.
با وجود اینکه شفافیت آنها از درخشان تا مات متغیر است، نمونه های درخشانش بیشتر ارزش خواهند داشت.
شفافیت بسیار مهم است اما ناسرگی موجود در زمرد بیشتر از سایر جواهرات است. برخلاف سایر اعضای گروه بریل زمردها ناسرگی زیادی دارند.
البته وجود آنها را نباید یک ویژگی منفی دانست زیرا در سایر سنگ های جواهر نیز یافت می شوند.
این ناخالصی ها بخشی از هویت سنگ هستند و نشانگر اصل بودن زمرد محسوب می شوند
شفافیت زمرد را می توان با چشم دید و مانند الماس نیازی به 10 برابر بزرگنمایی نیست.
اگر زمردی دارای ناسرگی قابل رویت با چشم غیرمسلح نباشد، مشکلی ندارد.
سنگ های این چنینی بالاترین قیمت را دارند به ویژه اگر در درجه رنگ ایده آل باشند.
معمولا زمردها به شکلی برش داده می شوند که مخصوص خود این دسته یعنی برش زمردین است. برش زمردی یک برش پلکانی به شکل مستطیل یا مربع با گوشه های بریده شده است.
این سبک برش زیبایی و رنگ سنگ را چندبرابر می کند و در عیم حال از مقاومت مکانیکی و فشار داخلی سنگ هم محافظت می نمایند.
زمردها در اشکالی مانند گلابی، بیضی و دایره هم برش داده می شوند. موادی که در درجات پایین تر قرار دارند معمولا به صورت دانه ای و مهره ای برش داده می شوند.
مواد شفاف و درخشان به گونه ای برش داده می شوند که شفافیت شان چندین برابر شود.
روغن زدن یکی از متداول ترین روش های آماده سازی زمرد است و در بیشتر مواقع در همان معدن انجام می شود.
اصطلاح روغن زدن به معنی قراردادن زمردها در روغن بی رنگ یا رزین است تا رنگ، شفافیت و مقاومت را تقویت کند.
این کار معمولا از طریق یک حفره ایجاد می شود تا به نفوذ مواد کمک کند. روش های غیراستاندارد هم استفاده از روغن های رنگی و رزین هایی مانند اپوکسی است.
با استفاده از این روش ها ظاهر لعل بهتر می شود اما در هنگام تمیز کردن باید بسیار مراقب بود.
بخارشور، محلول و تمیزکننده های فراصوتی می توانند روغن را پاک کنند و بدین ترتیب ناسرگی ها پدیدار شوند.
از آنجایی که زمرد را می توان با روغن زدن مجدد نگهداری کرد، آسسیب به آنها موقتی است.
زمردهای ترکیبی از سال 1848 در دسترس قرار گرفتند.
در سال 1950 روش های ترکیب مطرح شد و ترکیب هایی با کیفیت عالی در بازار عرضه شد.
اصطلاح زمرد Chatham اشاره به زمردهایی دارد که در آزمایشگاه ساخته می شود.
سنگ های دوتایی زمرد متعددی وجود دارد. در بسیاری از موارد قسمت بالایی آنها با شیشه یا یک ترکیب دیگر پوشانده شده و سپس روی آن مایع سبز زمردی ریخته شده است.
این زمردها معمولا به عنوان زمرد طبیعی فروخته می شوند
گونه: زمرد- بریل
فرمول شیمیایی: Al2Be3Si6O18- آلمینیوم بریلیوم سیلیکات
ساختار کریستالی: شش ضلعی، بلور شش ضلعی
رنگ: سبز زمردین تا سبز تا کمی آبی یا سبز مایل به زرد
سختی: 7.5 تا 8 روی مقیاس Mohs
شاخص انکسار: 1.565 تا 1.602
چگالی: 2.67 تا 2.78
شکاف پذیری: نامشخص
شفافیت: شفاف تا مات
انکسار دوگانه یا شکست نور دوسویه: -0.006
درخشندگی: شیشه ای
شبناک: معمولا ندارد.
زمرد به گروه مهمی از سنگ های جواهر بریل تعلق دارد.
انواع متفاوتی از سنگ های جواهر بریل وجود دارد که بیشتر آنها بر اساس رنگ و عناصر رنگ آمیزی مانند مورگانیت صورتی و بیکسبایت قرمز دسته بندی می شوند.
سنگ های جواهر سبز رنگی دیگری هم وجود دارند که ممکن است با زمرد سبزرنگ اشتباه گرفته شوند مانند کوارتز شفاف سبز، لعل دمانتوئید، تساووریت، تورمالین کروم، پیروکسین کروم سبز، لعل گروسولاریت، لعل اوورارویت، وردلیت، فلوریت، هیدنیت و زبرجد سبز.
محبوب ترین سنگ های جواهر مرتبط:
زمرد کبود، بریل طلایی، بریل طلایی گران قیمت، زمرد و مورگانیت محبوبترین و سرشناس ترین ها در گروه جواهرات بریل هستند.
سنگ های جواهر مرتبط و کمتر آشنا:
گوشنیت، مورگانیت، هلیادور، بیکس بیت و زمرد تراپیچ