عنصر کربن و سیاره زمین دو عامل اصلی برای تشکیل الماس هستن
تولید الماس
الماس بطور طبیعی تحت فشارهای زیاد اعماق زمین و در زمانی طولانی شکل میگیرد. اما در آزمایشگاه میتوان به کمک دو فرایند مجزا در زمانی بسیار کوتاهتر الماس تولید کرد. فرایند فشار بالا _ دما بالا (HP HT) اساساً تقلیدی است از فرایند طبیعی شکلگیری الماس در حالی که فرایند رسوبگیری بخار شیمیایی (به انگلیسی: Chemical Vapor Deposition)، دقیقاً خلاف آن عمل میکند. در واقع CVD به جای وارد کردن فشار به کربن برای تولید الماس با آزاد گذاشتن اتمهای کربن به آنها اجازه میدهد با ملحق شدن به یکدیگر به شکل الماس در آیند. (لوزی یا مربعی شکل)
تکنیک ساخت الماس
به گفته باتلر که هفده سال روی تولید الماس با استفاده از تکنیک CVD کار کردهاست «از آنجا که پیشگامان تولید الماس بدون فشار بالا در دهه ۱۹۵۰ با تمسخر سایرین از میدان به در شدند. تکنولوژی CVD هنوز دوران کودکیاش را سپری میکند.» هر دو فرایند قادرند با سرعتی خیرهکننده الماسهایی با کیفیت جواهر تولید کنند، اما در نهایت این فرایند CVD است که بخاطر کنترل ساده ناخالصی و اندازه محصول برای تکنولوژیهای الکترونیکی مناسبترین خواهد بود.
فرایند CVD
با قرار دادن ذره بسیار کوچکی از الماس در خلأ آغاز میشود. سپس گازهای هیدروژن و متان به محفظه خلأ جریان مییابند. در ادامه پلاسمای تشکیل شده باعث شکافته شدن هیدروژن به هیدروژن اتمی میشود که با متان واکنش میدهد تا رادیکال متیل و اتمهای هیدروژن بوجود آیند. رادیکال متیل نیز به ذره الماس میچسبد تا الماس بزرگ شود. رشد الماس در تکنیک CVD، فرایندی خطی است، بنابراین تنها عوامل محدودکننده اندازه محصول در این روش بزرگی ذره ابتدایی و زمان قرار دادن آن در دستگاه است.
چگونه الماس تشکیل میشود ؛ انواع الماس و کاربردهای آن
الماس (Diamond) مادهای تشکیل یافته از کربن است. این ماده سخت و ارزشمند جهان در واقع دانه تبلور کربن بوده و تبلور کربن شکل نمیگیرد مگر در دما و فشار بالا. چگونه شکلگیری الماس را درست به مانند چگونگی تشکیل نفت باید در تاریخچه زمینشناسی سیاره خاکیمان جستجو کنیم.
کربن (Carbon)، عنصر عجیبی است، یک عنصر شیمیائی در جدول تناوبی با نشان C و عدد اتمی ۶ که به دلایل زیادی قابل توجه است. اشکال مختلف آن شامل یکی از نرمترین (گرافیت) و یکی از سختترین (الماس) مواد شناخته شده توسط انسان است. در شکلهای مختلفی میتواند یک رسانای خوب به شکل گرافیت، یکنیمهرسانای خیلی سخت به شکل الماس و هنگامی که با یک جزء مناسب مخلوط شود، یک ابر رسانا گردد. راز شکلگیری الماس نیز در همین عنصر عجیب قرار دارد.
الماس (Diamond) مادهای تشکیل یافته از کربن است. این ماده سخت و ارزشمند جهان در واقع دانه تبلور کربن بوده و تبلور کربن شکل نمیگیرد مگر در دما و فشار بالا. چگونه شکلگیری الماس را درست به مانند چگونگی تشکیل نفت باید در تاریخچه زمینشناسی سیاره خاکیمان جستجو کنیم.
کربن (Carbon)، عنصر عجیبی است، یک عنصر شیمیائی در جدول تناوبی با نشان C و عدد اتمی ۶ که به دلایل زیادی قابل توجه است. اشکال مختلف آن شامل یکی از نرمترین (گرافیت) و یکی از سختترین (الماس) مواد شناخته شده توسط انسان است. در شکلهای مختلفی میتواند یک رسانای خوب به شکل گرافیت، یکنیمهرسانای خیلی سخت به شکل الماس و هنگامی که با یک جزء مناسب مخلوط شود، یک ابر رسانا گردد. راز شکلگیری الماس نیز در همین عنصر عجیب قرار دارد.
عنصر کربن و سیاره زمین دو عامل اصلی برای تشکیل الماس هستند. کربن میتواند به الماس تبدیل شود، اما برای این کار نیاز به دما و فشار بالایی دارد، زمین این عوامل را تامین میکند.
در قسمت بالایی گوشته زمین و در عمقی در حدود 120 تا 200 کیلومتری با فشاری در حدود 45 هزار bar و دمای 900 تا 1300 درجه سانتیگراد، مراحل اولیه شکلگیری الماس آغاز میشود. کربن در این فشار و دما به الماس تبدیل خواهد شد. این خلاصه ای از چگونگی شکلگیری الماس است.
بسیاری از الماس های کشف شده از طریق فوران های آتشفشانی به سطح زمین حمل شده اند. به علت حرکات عمودی کوه زائی یا قاره زائی این فوران ها در لایه گوشته آغاز شده و سر راه خود، تکه هایی از سنگ های گوشته را کنده و بدون ذوب کردن به سطح زمین منتقل میکند.
امروزه الماس را از معادن مختلفی در سراسر جهان استخراج میکنند. آفریقای جنوبی یکی از شناخته شده ترین معادن الماس جهان را در اختیار دارد.
ویژگی های الماس
این ماده ویژگی های خاص زیادی دارد و دلیل آن را باید در روند شکلگیری الماس جستجو کرد. الماس در بین جامدات بالاترین رسانایی گرمایی را دارد. این مقدار رسانی در مقایسه با مس، 5 برابر بیشتر است.
بیشتر از هشتاد درصد از الماس های معدنی طبیعی به مصارف صنعتی از قبیل ابزارهای برش یا مواد ساینده برای تراشکاری و پرداخت دیگر سنگ های قیمتی، فلزات، گرانیت و شیشه می رسند.
الماس خواص نیمه رسانایی بسیار بالایی نیز دارد. امروزه نیمه رساناهای زیادی مانند سیلیکون در گستره وسیعی از دستگاه های الکترونیکی به کار می روند، اما الماس با توجه به دامنه تغییرات حرارتی و سرعت فوق العاده بیشترش، تنها در مقایسه با خلاء است که عنوان دومین نیمه رسانای برتر جهان را به خود اختصاص میدهد.
این دانه متبلور کربن سخت ترین ماده جهان است و به مانند تفلون در مجاورت هوا، روانی طبیعی فوق العاده ای دارد. به دلیل این خواص و منحصر به فرد و البته جنبه بسیار ارزشمند تزئینی آن، محققان شروع به آزمایش تولید الماس در شرایط آزمایشگاهی کردند.
انواع الماس
- الماس طبیعی:
هنوز اساسا تنها منبع جواهرات بوده و بالاترین قیمت را دارد.
- الماس سنتزی فشار بالا:
سهم گستردهای از بازار صنعت را در اختیار داشته و به عنوان ساینده و ابزار برشی و ماشینکاری به کار میرود.
- الماس سیویدی (CVD)
پتانسیلهای زیادی برای کاربرد در صنعت دارد ولی هنوز به صورت آزمایشگاهی تولید میشود. انباشت به روش تبخیر شیمیایی یا رسوب شیمیایی فاز بخار (Chemical vapor deposition) که به اختصار CVD نامیده میشود، یکی از روشهای شیمیایی است که در تولید لایههای بسیار خالص میکروبلورین در فناوری نیم رساناها به کار میرود.
- کربن شبه-الماس (DLC)
به تازگی تولید شده، اما دارای کاربردهایی در زمینه ابزار نوری دقیق است. کربن شبه الماس از جدیدترین ساختارهای کربنی و دارای خواص و کاربردهای شگرفی در زمینه های شیمی، پزشکی، فیزیک و مهندسی ست. از جمله خواص بارز آن سختی این نانو ساختار است که حتی از الماس نیز بیشتر بوده و بدین جهت توجه بسیاری از پژوهشگران را بخود جلب نموده است