زمردها مانند دیگر سنگ های قیمتی رنگی، بر ۴ پارامتر درجه بندی می شوند: رنگ، برش، شفافیت و وزن قیراط .
سنگ درمانی زمرد:
زمرد سنگی بسیار پرانرژی و دارای خواص فراوانی است. استفاده از این سنگ برای جلوگیری از مبتلا شدن به بیماری صرع بسیار فایده دارد. به ویژه برای کسانی که زمینه ارثی این بیماری در آن ها وجود دارد. به همین دلیل، در گذشته نیز پادشاهان در هنگام تولید فرزندانشان تکه ای زمرد را بر گردن آنان می آویختند تا به صرع مبتلا نشوند، اما برای کسانی که به بیماری صرع مبتلا شده اند، چندان کارساز نیست.
اگر در انگشت سبابه دست چپ درمانگر باشد، می تواند کمردرد را بهبود بخشد به این صورت که بیمار روی شکم دراز بکشد و درمانگر انگشتر حاوی زمرد را در فاصله دو اینچی ستون فقرات بیمار نگه دارد و به آرامی دایره های کوچکی در هوا رسم کند.
کسی که زمرد را به همراه داشته و یا ان را به شکل دارو استفاده کند ناراحتی و درد معده را درمان نماید. حرکت نبض را تیز و عادی می سازد . همچنین مغز و معده و قلب را تقویت می نماید. جذام، صرع، تشنج و بیماری های جگر را درمان می کند. برای گاز معده و استفراغ مفید است.
نحوه ی نگهداری سنگ زمرد:
زمرد با آن که سختی بالایی دارد، گوهری ترد و شکننده است و مراقبت ویژه می‌خواهد. در مقابل اسیدها مقاوم بوده و در برابر مواد شوینده مثل آب گرم و صابون مشکلی ندارد. اما در مقابل حرارت امکان ترک خوردن آن هست. بنابراین باید هنگام حرارت دادن و یا سوار کردن نگین دقت بسیارکرد. جواهر فروشان بسیاری از زمردها را برای اصلاح رنگ یا پـُر کردن شیارها روغنی می کنند.
سنگ هایی که دارای شکاف ها و ترک های کمتری در سطح خود هستند، به شدت کمیاب می باشند. بنابراین اینگونه زمردها تقریبا همگی پرداخت شده هستند. زمانیکه شکاف و تداخل در زمردی باشد، به اصطلاع «باغ» به آن گفته می شود، زیرا ظاهری خزه مانند به آن می دهد. از این نوع تداخل در هر زمردی وجود ندارد. سنگ های شفاف، با رنگ زنده، ته رنگ سبز اولیه، بدون داشتن رنگ زرد ثانویه و با طیف تیره تا متوسط، بالاترین قیمت را دارد. برش زمردها به شکل بیضی، مستطیلی و یا با حواشی گرد شده می باشند.
بیشتر زمردها توسط گوهر شناس روغنی می شوند. با پر کردن شکاف ها و ترک ها به شفافیت و پایداری زمرد افزوده می شود. روغن سدر ضریب شکست مشابه داشته البته سایر روغن های مصنوعی و پلیمرها با ضریب شکست های مشابه زمرد مانند اپتیکن نیز وجود دارند. زمردهای با روغن پرداخت شده ارزش خیلی کمتری نسبت به زمردهای پرداخت نشده دارند، اما کیفیت مشابهی با هم دارند.
در زمان قدیم از ۱۵۰۰ سال قبل از میلاد، معادن زمرد در مصر بوده است. از قرن چهاردهم، این سنگ گرانبها در کشورهای هند و استرالیا یافت می شود. کلمبیا بزرگ ترین تولیدکننده زمرد در جهان است و ۵۰ تا ۹۵ درصد، تولید جهان را به خود اختصاص داده است.
یکی از اشخاصی که سردمدار تجارت زمرد بوده است، شخصی به نام برنتوم (Brantome) می باشد. این فرد در قرن شانزدهم می زیسته و بسیاری از زمرد های زیبا و تأثیرگذار را از اسپانیا به مناطق دیگر اروپا و امریکای لاتین می آورد.
اولین زمرد مصنوعی تجاری موفق که تحت گداختگی با وانادات لیتیوم تهیه شده بود، با نام Carroll Chatham می باشد. این زمرد هیچ آبی نداشته و دارای اثرات وانادات، مولیبدن و وانادیوم می باشد. از جمله زمردهای قابل توجه، در کلمبیا با نام های زمرد Chalk,Duke,Gachala، Mogul Mughal و در برزیل زمرد Bahia می باشند.
رنگ سبز زمرد معمولاَ به دلیل ناخالصی کروم در بریل ایجاد می شود. زمرد دارای طیفی از رنگ سبز است که هرچه تیره تر باشد قیمت بیشتری دارد و به نوع بسیار کمرنگ آن به جای زمرد بریل سبز گفته میشود. مهمترین اشکال زمرد وجود شکاف های در آن است و زمرد به ندرت به صورت بی عیب یافت میشود به همین دلیل بسیاری از افراد ترجیح میدهند به جای خریدن زمرد های بدون عیب با قیمت های بسیار بالا، از سنگ های کم عیب استفاده کنند. این افراد با استفاده از روغن های مصنوعی این عیوب را تا حد زیادی پنهان میکنند.
یکی از انواع کمیاب و شناخته شده زمرد که به آن تراپیچ (Trapiche) می گویند در معادن کلمبیا یافت میشود. کلمبیا با اختلاف بسیار زیاد، بزرگترین تولید کنند زمرد در جهان است و حدود ۵۰ تا ۹۵ درصد تولیدات زمرد کره خاکی را بر عهده دارد. در رتبه دوم کشور زامبیا قرار دارد و در نیمه دوم سال ۲۰۱۱ بیش از ۳۷۴۰ کیلوگرم زمرد از معادن این کشور استخراج شده است. در کشورهای افغانستان، استرالیا، برزیل، بلغارستان، کمبوجیه، کانادا، چین، اتیوپی، فرانسه، آلمان، هند، ایتالیا، آمریکا، روسیه، پاکستان و آفریقای جنوبی نیز معادن فعال زمرد وجود دارد.
زمرد سبز در گروه بریل ها قرار می گیرد و فرمول آن Be3Al2(SiO3)6 می باشد و دارای سایه های سبز تا بی رنگ است. شکل بلور آن توده ای تا بلورین و سیستم بلورین آن هگزاگونال می باشد. این سنگ قیمتی شکستگی های صدفی دارد و دارای سختی ۷.۵-۸ در سختی موس می باشد. جلای آن شیشه ای و رنگ خاکه آن سفید است. از لحاظ شفاف بودن مات، و وزن مخصوص آن به طور متوسط ۲.۷۶ است. رنگ سبز آن با مقادیر کروم و گاهی وانادیوم می باشد.
زمردها مانند دیگر سنگ های قیمتی رنگی، بر ۴ پارامتر درجه بندی می شوند: رنگ، برش، شفافیت و وزن قیراط .
قبل از قرن بیستم، مورد آب بسیار در رنگ و شفافیت اهمیت داشته است. یک زمرد خوب باید نه تنها رنگ سبز خالصی داشته باشد، بلکه درجه بالای شفافیت هم دارای اهمیت است. در سال ۱۹۶۰، صنعت جواهرات آمریکا تعریف زمرد را دچار تغییر کرد که بریل دارای وانادیوم سبز است.