الماس چیست؟

قرن‌هاست که سنگ الماس موردتوجه بشر قرار دارد ولی پیش از قرن بیستم اطلاعات علمی زیادی در مورد آن در دست نبود. با پیشرفت علوم بخصوص فیزیک و شیمی بسیاری از حقایق درباره سنگ قیمتی روشن گردید. همچنین تحقیقات وسیع در علوم زمین‌شناسی بسیاری از ابهامات در مورد چگونگی پیدایش الماس را روشن ساخت. اما دلایل وجود خصوصیات منحصربه‌فرد الماس چیست؟

واژه الماس (Adamas) در یونانی به معنی تسخیرناپذیر است. خواهیم دید الماس تنها کانی قیمتی است که فقط از یک عنصر موجود در طبیعت یعنی کربن ساخته شده است. الماس دارای شبکه اتمی بسیار فشرده‌ای است که باعث به‌وجودآمدن سختی زیاد یا به عبارتی سخت‌ترین ماده متبلور شده در کره زمین است. فرمول شیمیایی الماس کربن خالص (C) می‌باشد ولی بررسی‌های دقیق نشان می‌دهد که ۹۵/۹۹ درصد آن کربن و بقیه آن ناخالصی‌های شیمیایی بوده که همین مقدار ناچیز می‌تواند بر رنگ الماس تأثیر‌گذار باشد. گفته می‌شود الماس برای اولین بار در قرن چهارم پیش از میلاد به اروپا رفت ولی قبل از آن در هندوستان در منطقه‌ای به نام Golconda توسط انسان پیدا و از آن زمان برای ۲۰۰۰ سال تنها منبع شناخته شده بود.

مشخصات سنگ الماس را بشناسیم

زیبایی یک الماس تراش خورده ارتباط پیچیده‌ای با نور‌های اطرافش دارد. وقتی الماس‌ها و نور اطراف آن‌ها اثر متقابل خوبی با یکدیگر داشته باشند نتیجه آن می‌تواند برای چشم خیره‌کننده باشد.

سؤال اصلی این است که هنگام برخورد نور به سطح الماس چه اتفاقی می‌افتد، چه مقدار نور وارد الماس می‌شود و چه مقدار از آن به چشم ما برمی‌گردد. تمام این عوامل به خواص نوری الماس بعلاوه کیفیت تراش آن بستگی دارد. کسانی که کار تراش الماس را انجام می‌دهند به این نکته واقف هستند که عمده خواص نوری الماس در تاج و facet‌های اطراف آن خود را نمایان می‌سازد.

حرکت به زیبایی و جلوه‌های نوری الماس کمک می‌کند، می‌توان با تغییر زاویه دید و حرکت در زیر یک منبع نوری میزان زیبایی یک سنگ ارزیابی کرد.

الماس تراش خورده یک شی سه‌بعدی می‌باشد، وقتی نور وارد الماس می‌شود مسیری پیچیده را طی می‌کند، تحقیقات به‌عمل‌آمده ارتباط بین نور و محیط داخلی الماس را آشکار می‌سازد.

الماس چه نوع سنگی است؟

الماس‌ها فراتر از نماد‌های مدرن خود به عنوان سنگ ازدواج و تعهد، نشان‌دهنده وفاداری، خلوص و بی‌گناهی نیز هستند. الماس سنگ تولد ماه آپریل است و به عنوان سنگ خلوص و پایداری شناخته می‌شود. تصور می‌شود که الماس نماد عقلانیت است و از سوء تفاهم‌ها جلوگیری می‌کند. همچنین اعتقاد بر این است که الماس ذهن و فکر انسان را گسترده‌تر می‌کند.

تصور می‌شود که توانایی منحصربه‌فرد الماس در انعکاس و شکست نور باعث جذب شفافیت می‌شود. ممکن است یکی از دلایلی باشد که این سنگ از دیرباز به عنوان یک طلسم قدرتمند با خواص درمانی، به‌ویژه برای ذهن، ارزشمند بوده است. الماس می‌تواند ارتباط بین ذهن و بدن را تقویت کند و درعین‌حال ذهن را از الگوهای ناخواسته جدا کند.

خصوصیات فیزیکی الماس

در گرافیت، تک‌تک اتم‌های کربن به هم متصل می‌شوند و صفحاتی از اتم‌های کربن را تشکیل می‌دهند. در هر صفحه، هر اتم کربن به سه اتم کربن مجاور متصل است که در رأس مثلث‌های متساوی‌الاضلاع قرار دارند. این باعث ایجاد حلقه‌های شش‌ضلعی از اتم‌های کربن می‌شود. هر اتم کربن دارای چهار الکترون ظرفیت برای مشارکت در تشکیل پیوند‌های شیمیایی است. سه تا از این الکترون‌ها در ایجاد پیوند‌های کووالانسی قوی با اتم‌های مجاور در ورق استفاده می‌شوند.

پیوند‌های کووالانسی نوعی پیوند شیمیایی هستند که در آن الکترون‌ها بین اتم‌ها به اشتراک گذاشته می‌شوند. الکترون چهارم آزاد است که روی سطح ورق بچرخد و گرافیت را رسانای الکتریکی کند. فاصله بین ورقه‌های اتم‌های کربن بیشتر از قطر هر اتم است. نیروهای پیوند ضعیفی که نیروهای واندروالس نامیده می‌شوند، ورقه‌ها را کنار هم نگه می‌دارند. ازآنجایی‌که این نیروها ضعیف هستند، ورق‌ها می‌توانند به‌راحتی از کنار یکدیگر بلغزند. لغزش این ورق‌ها به گرافیت نرمی برای نوشتن و خاصیت روان‌کنندگی آن را می‌دهد.

در الماس، هر اتم کربن به طور قوی به چهار اتم کربن مجاور که در رأس یک چهاروجهی (هرم سه وجهی) قرار دارند، متصل است. چهار الکترون ظرفیت هر اتم کربن در تشکیل پیوند‌های کووالانسی بسیار قوی شرکت می‌کنند. این پیوند‌ها در همه جهات استحکام یکسانی دارند. این به الماس‌ها سختی زیادی می‌دهد.

خصوصیات شیمیایی الماس

الماس اغلب با سایر سنگ‌های قیمتی مانند گارنت، سرپانتین، دیوپساید، پریدوت، کلسیت و اسپینل یافت می‌شود. الماس در رسوبات آبرفتی نیز دیده می‌شود که معمولاً بقایای فرسایش یافته لوله‌های کیمبرلیت هستند.

ماس در بسیاری از مناطق در سراسر جهان از جمله آفریقای جنوبی، هند، روسیه، برزیل، استرالیا، کانادا و ایالت آرکانزاس در ایالات متحده یافت می‌شود. الماس‌ها که توسط نیروهای عظیم فشرده و گرم می‌شوند، قبل از اینکه توسط فعالیت‌های آتشفشانی و زمین‌شناسی قدرتمند به سطح بیایند، در اعماق گوشته سیاره تشکیل می‌شوند. همچنین انواعی از الماس‌ها (به نام‌های کربنادو، لونسدالیت یا الماس شش‌ضلعی) در شهاب‌سنگ‌ها یافت می‌شوند، اگرچه این الماس‌ها معمولاً بسیار کوچک هستند و می‌توانند ساختار اتمی متفاوتی نسبت به الماس سیاره‌ای داشته باشند.

۴ مورد مؤثر در قیمت الماس

الماس بالاترین نقطه ذوب را در بین مواد معدنی طبیعی دارد و همچنین متراکم‌ترین ساختار اتمی را دارد. الماس‌ها بر اساس کیفیت تراش، شفافیت، رنگ و قیراط درجه‌بندی می‌شوند.

چهار موردی که تعیین‌کننده‌ی ارزش و قیمت الماس هستند، عبارتند از:

1. برش الماس: شکل سنگ تراش خورده و اینکه آن برش چقدر سنگ را به نمایش می‌گذارد.
2. شفافیت الماس: شفافیت سنگ تراش خورده و عدم وجود ناخالصی‌ها به توانایی بازتابی الماس می‌افزاید.
3. رنگ الماس: یک الماس بر اساس کیفیت رنگ آن درجه‌بندی می‌شود. رنگ‌های بسیار کمیاب مانند آبی، صورتی، نارنجی یا قرمز ارزش بالایی به یک الماس طبیعی می‌بخشد.
4. عیار الماس: به وزن سنگ تراش خورده اشاره دارد. الماس‌های بزرگ‌تر کمیاب‌تر هستند، بنابراین الماس‌های بزرگ‌تر در هر قیراط ارزش بیشتری نسبت به سنگ‌های کوچک‌تر با همان کیفیت دارند.

در اعماق پوسته زمین، میلیون‌ها سال پیش الماس تشکیل شد. فشار شدید و گرمای شدید اتم‌های کربن را به پیوند‌های چهاروجهی مهیبی متبلور کرد که قابل شکستن نبود و یکی از سخت‌ترین مواد شناخته شده برای بشر را ایجاد کرد.