الکساندریت چیست؟تاریخچه و مقدمه

الکساندریت یکی از کمیاب ترین سنگ های جواهر موجود در بازار امروز است. این سنگ یکی از گونه های تغییر دهنده ی رنگ کریزوبریل(سیکلوسیلیکات) است.
بر عکس نام این سنگ، کریزوبیل که به معنی آلومینات بریلیوم است، در واقع به گروه معدنی بریل تعلق نداشته و در یک گروه معدنی مستقل طبقه بندی می شود.

تاریخ الکساندریت مورد بحث بوده و به زمان امپراطوری روسیه باز می گردد. گفته می شود که این سنگ به نام تزار روسیه، الکساندر دوم(۱۸۱۸-۱۸۸۱) نام گذاری شده است، اما توسط یک معدنکار فنلاندی به نام Nils Gustaf Nordenskiold(۱۷۹۲-۱۸۶۶) کشف شده است.

هنگامی که Nordenskiold برای اولین بار در 1834 الکساندریت را کشف نمود، در ابتدا تصور می شد که زمرباشد زیرا در معادن زمرد واقع در منطقه اورال روسیه در نزدیکی رودخانه توکووایا کشف شده بود.
این گونه بعدها به عنوان گونه ی حاوی کروم با قابلیت تغییر رنگ شناخته شد. افسانه ها حاکی از این است که کشف الکساندریت با رسیدن تزار آینده به سن قانونی همزمان شده بود.
به ناچار این سنگ با رنگ های تغییرپذیر قرمز و سبز باید به عنوان سنگ جواهر رسمی تزار امپراطوری روسیه به رسمیت شناخته می شد.

پدیده ی تغییر رنگ در الکساندریت به عنوان «اثر الکساندریت» شناخته می شود. تغییر رنگ در زیر نورپردازی خاص، معمولا در نور روز و نور تابشی قابل مشاهده است.
الکساندریت جواهری به شدت چندرنگ است. این سنگ رنگ های زمردی، قرمز، نارنجی و زرد از خود نشان می دهد که با توجه به زوایای مختلفی که از آن مشاهده می شود تغییرپذیر است.
خواص چندرنگی الکساندریت از توانایی تغییر رنگ منحصر به فرد آن کاملا متفاوت است. به طور معمول، الکساندریت در نور روز رنگ سبز زمردی و در زیر نور خورشید به رنگ قرمز تمشکی در می آید.
الکساندریت همچنین به رنگ های زرد و صورتی ظاهر می شود، و نمونه های بسیار نادر آن با برش کوژ آثاری از سنگ های صیقلی(چشم گربه ای) را از خود نشان می دهند. تغییر رنگ «اثر الکساندریت» نتیجه ی جذب شدید نور در بخش زرد و آبی طیف رنگ است.

چگونگی شناسایی  الکساندریت

اکثر کریزوبریل ها  توسط رنگ آهن مشخص می شوند، اما رنگ الکساندریت در نتیجه ی حضور کروم است. با تجزیه و تحلیل گونه شناسی و آزمایشات مختلف، الکساندریت را می توان از دیگر سنگ های مشابه تشخیص داد.
گونه های معمول کریزوبریل ممکن است حاوی عوامل رنگی کروم باشند، اما در صورتی که توانایی تغییر رنگ را دارند، تنها کریزوبریل بوده و الکساندریت شناخته نمی شوند.

نحوه تشخیص الکساندریت

اکثر کریزوبریل ها  توسط رنگ آهن مشخص می شوند، اما رنگ الکساندریت در نتیجه ی حضور کروم است. با تجزیه و تحلیل گونه شناسی و آزمایشات مختلف، الکساندریت را می توان از دیگر سنگ های مشابه تشخیص داد.
گونه های معمول کریزوبریل ممکن است حاوی عوامل رنگی کروم باشند، اما در صورتی که توانایی تغییر رنگ را دارند، تنها کریزوبریل بوده و الکساندریت شناخته نمی شوند.

معرفی منابع سنگ جواهر الکساندریت

منبع اصلی الکساندریت در منطقه ی اورال روسیه بود، اما این معادن در طولانی مدت تخلیه شده اند.
برای مدت طولانی، معادن تخلیه شده ی اورال به عنوان منبع اصلی سنگهای بزرگ الکساندریت، به ویژه گونه هایی با وزن 5 قیراط یا بیشتر شناخته می شدند، اما اخیرا در سال 1987، نمونه های بزرگ در میناس گرایس برزیل کشف شد.
منابع دیگر الکساندریت عبارتند از میانمار (برمه)، سریلانکا، تانزانیا، هند (آندرا پرادش) و ماداگاسکار.

معرفی رنگ های الکساندریت

رنگ سبز الکساندریت ناشی از ناخالصی کروم است. کروم همان عنصر رنگی موجود در زمرد یعنی گونه ی سبز بریل گران بها می باشد. به نظر می رسد الکساندریت سریلانکا(سیلان) با تغییر رنگ خاکی تا قهوه ای شناخته می شود.
الکساندریت با خاستگاه زیمبابوه معمولا تغییر رنگ بسیار کمی دارد و معمولا با مقدار کمی رنگ بنفش اندکی تیره تر است.
گونه های تانزانیا در رنگ های روشن تر یافت شده و تغییر رنگ مطلوبی دارد. الکساندریت برزیلی به نظر اشباع تر بوده و تغییر رنگ آبی تا بنفش دارد.
مطلوب ترین الکساندریت ها با رنگ های خالص و توانایی تغییر رنگ می باشند.

نوع درخشندگی و وضوح الکساندریت

سنگهای الکساندریت به طور معمول پس از برش و صیقل، وضوح شفاف و درخشندگی شیشه ای دارند.
الکساندریت سخت از شفاف تا مات متفاوت است. الکساندریت خوب به خصوص با وزنی بالاتر از ۱ قیراط ارزشی بیشتر از یاقوت کبود آبی، زمرد سبز و یاقوت سرخ دارد. سریلانکا تولید کننده ی تمیزترین الکساندریت ها است، که اغلب ناسرگی قابل مشاهده ای ندارند.

چگونگی برش و شکل الکساندریت

الکساندریت به ندرت در اندازه های بزرگ یافت می شود. گونه های بیش از ۳ قیراط بسیار کمیاب هستند.
بزرگترین سنگ های جواهر برش خورده ی الکساندریت 66 قیراط دارد و در حال حاضر در واشنگتن، موسسه ی اسمیت سونیانD.C واقع شده است. الکساندریت ها اغلب در اشکال سنتی مانند بیضی شکل، گرد، گلابی، مارکیز و برش های گنبدی یافت می شوند، اما به اشکال فانتزی مانند قلب و تریلیون نیز برش می خورند.
به طور معمول برش کوژ نمی خورند، مگر اینکه دارای خواص صیقلی باشند

ایده طراحی جواهرات و سنگ جواهر الکساندریت

اکثر سنگ های جواهر بزرگ الکساندریت تنها در طلا و جواهرات قدیمی یافت می شوند، زیرا مواد جدید بسیار کمیاب هستند. بسیاری از طراحی های جواهرات انگلیسی که با سنگهای الکساندریت ساخته شده اند ، اما عمدتا سنگهای کوچکتری دارند.
طرح های طلا و جواهر روسی عتیقه به استفاده از برخی از بزرگترین الکساندریت های موجود مشهور هستند.

الکساندریت سنگهایی سخت و بادوام هستند و از این رو برای طراحی هر گونه طلا و جواهر مانند حلقه ها، گوشواره، آویز، سنجاق، سنجاق سینه و آویز مناسب هستند. از آنجایی که اغلب آنها بسیار کوچک و گران هستند، معمولا به عنوان سنگهای کناری و نه سنگ های اصلی به کار می روند.
این سنگ ها مناسب ساخت جواهرات هاله ای و همچنین نوار های ابدی و سالگرد هستند. برای افرادی خوش شانسی که جشن 55 سالگی ازدواج خود را می گیرند، الکساندریت قهوه ای سنگ رسمی سالگرد میباشد.
بهتر است ذخایر الکساندریت را بیابید زیرا عمدتا برای طراحی خاص جواهرات به سنگ های متعدد از همان اندازه نیاز خواهید داشت.

نحوه نگهداری و مراقبت از سنگ الکساندریت

الکساندریت و کریزوبریل به طور کلی بسیار با دوام و مناسب برای استفاده ی معمول است. با این حال، هنوز هم نگهداری از جواهرات و سنگها از اهمیت خاصی برخوردار است. الکساندریت را می توان به راحتی با استفاده از یک صابون ملایم و آب گرم یا دمای اتاق تمیز کرد.
سنگ های جواهر الکساندریت را می توان با استفاده از یک پارچه ی یا یک مسواک نرم تمیز نمود.
از استعمال هر گونه مواد شیمیایی قوی یا سفید کننده اجتناب کنید و همچنین آن را به خوبی شستشو داده تا ذرات صابون از روی آن برداشته شوند