کوارتز یکی از مهمترین سنگ های معدنی در روی زمین است که یکی از مهمترین گروه های سنگ های قیمتی در بین سنگ های رنگی را در دنیا تشکیل می دهد.
کوارتز به عنوان دومین ماده معدنی از نظر فراوانی بر روی پوسته زمین بعد از فلدسپار ها است.
نام کوارتز برگرفته از واژۀ آلمانی ” quarz” است که از کلماتی اسلاوی و لهستانی نشات می گیرد و به معنی “سخت” است.
کوارتز سنگی با سختی 7 در مقیاس موهس است.
برای محاسبۀ سختیِ بقیۀ سنگ های قیمتی اغلب از کوارتز استفاده می شود و آنها را با این سنگ مقایسه می کنند.
تمام سنگ های قیمتی کوارتز دارای ترکیب شیمیایی سیلیکون دی اکسید با درجات و ساختار های مختلف هستند.
دو شاخه اصلی کوارتز شامل کوارتز ماکرو کریستالی و کوارتز کرپیتو کریستالی است.
کوارتز ماکرو کریستالی شامل آمتیست، سنگ کریستال، کوارتز آبی، سیترین، چشم عقاب، پرسیولیت، کوارتز چشم گربه ای، کوارتز دودی، کوارتز صورتی و چشم ببری است.
وارتز ماکروکریستال نسبت به کریپتوکریستال شفاف تر و بزرگتر بوده کوارتز کریپتوکریستال دارای کریستال های میکروسکوپی است که در اکثر مواقع حتی دیده نمی شود.
سنگ های قیمتی کوارتز بسیار جذاب، بادوام و سخت هستند.
همچنین در اغلب موارد، کوارتز نسبتا ارزان و در دسترس عموم است اما بعضی از کوارتز ها بسیار نادر هستند در حالی که بعضی دیگر به راحتی در دسترس می باشند.
کوارتز به عنوان یک سنگ بسیار متنوع است و می توان آن را به شکل ها و اندازه های مختلف برش داد.
برای قرن ها کوارتز در ساخت زیورآلات و جواهرات مورد استفاده قرار می گرفته است.
اما امروزه کوارتز نه تنها یکی از سنگ های قیمتی در تجارت سنگ های رنگی است بلکه کاربرد زیادی در صنعت نیز دارد.
تشخیص کوارتز
هیچ آزماش قطعی برای شناسایی کوارتز وجود ندارد.
تعدادی تست برای دستیابی قطعی لازم است.
اکثر آزمایش های ترکیبی از تجزیه و تحلیل سنتی و ابزار های پیشرفته است و بررسی سنتی در ارتباط تقسیم بندی رنگ ها در کوارتز انجام می گیرد.
طیف سنجی مادون قرمز برای نشان دادن طول موج جذب شده سنگ کوارتز مورد استفاده قرار می گیرد.
کریستال های کوارتز دارای ویژگی مشترک با سنگ هایی مثل تورمالین است.
کوارتز مصنوعی اغلب دارای رنگ هایی هستند که طبیعی نمی باشند.
در بسیاری از موارد رنگ ها خیلی شفاف و پر رنگ هستند.
مبدا و منبع کوارتز
سنگ قیمتی کوارتز در مکان هایی در سراسر دنیا یافت می شوند.
کوارتز یکی از اجزا اصلی سنگ گرانیت و بقیۀ سنگ های آذرین است.
علاوه بر این، بعنوان سنگ رسوبی نیز یافت می شود و بخش رایجی از سنگ های دگردیسی است.
کریستال های بخوبی شکل گرفتۀ آن می توانند در اندازه های بزرگ یافت شوند که حتی از چند متر هم بالاتر می رود و وزنی بیش از صد کیلوگرم دارند.
برخی از مهمترین مخازن کوارتز ماکرو کریستالی در مکان های زیر می باشد که البته فقط محدود به این مکان ها نمی شوند:
- آمیتیست: برزیل، بولیوی، کانادا، ماداگاسکار، مکزیک، میانمار (برمه)، نامیبیا، روسیه، سریلانکا، آمریکا (آریزونا)، اروگوئه، و زامبیا
- آمرتین: برزیل و بولیوی
- Aventurine: استرالیا، برزیل، هندوستان، روسیه، و تانزانیا
- سیترین: آرژانتین، برزیل، ماداگاسکار، نامیبیا، روسیه، اسکاتلند، اسپانیا، و آمریکا
- چشم عقاب: برزیل، هندوستان، و سریلانکا
- پارسه: آسترالیا، فنلاند، آلمان، و اسکاتلند
- پارازولیت: برزیل، و آمریکا (آریزونا)
- کوارتز چشم گربه ای: برزیل، هندوستان، و سریلانکا
- کوارتز صورتی: برزیل، هندوستان، ماداگاسکار، موزامبیک، نامیبیا، سریلانکا، و آمریکا
- کریستال سنگی: رشته کوه های آلپ، برزیل، ماداگاسکار، و آمریکا
- کوارتز دودی: برزیل، ماداگاسکار، روسیه، اسکاتلند، سوئیس، و اکراین
- چشم ببر: آسترالیا، هندوستان، نامیبیا، افریقای شمالی، سریلانکا، و آمریکا
-
برخی از مهمترین مخازن کوارتز کرپیتو کریستالی در مکان های زیر می باشد که البته فقط محدود به این مکان ها نمی شوند:
استرالیا: عقیق، کریستئوپراس، و سنگ خون
برزیل: عقیق، کلسئون، کارنسلین، کریستئوپراس، و سنگ خون
چین: عقیق، و سنگ خون
هندوستان: عقیق، کلسئون، کارنسلین، کریستئوپراس، و سنگ خون
قزاقستان: کریستئوپراس
ماداگاسکار: عقیق، کلسئون، و کریستئوپراس
مکزیک: عقیق
مغولستان: عقیق
نامیبیا: عقیق، کلسئون آبی، و کلسئون
روسیه: کریستئوپراس
سریلانکا: کلسئون
اروگوئه: عقیق، کارنلین، و کلسئون
افریقای شمالی: کریستئوپراس
تانزنیا: کریستئوپراس
زیمباوه: کلسئون و کریستئوپراس
آمریکا: عقیق (مونتانا و وایومینگ)،کلسئون (کالیفرنیا)،کلسئون chrysocolla (آریزونا)، سنگ خون و کلسئون آبی (کالیفرنیا، نوادا، اورگان)