درباره اسپودومن– تاریخچه و مقدمه

اسپودومن ماده معدنی پیروکسین با ویژگی های سنگ جواهر است که نامش را از کلمه یونانی spodumenos به معنی رنگ خاکستر گرفته است.
نام این سنگ برگرفته از رنگ مات بلورهایش است.
از نظر ترکیبی اسپودومن سیلیکات آلمینیوم لیتیوم است و یکی از مهمترین منابع مصرف صنعتی لیتیوم در حال حاضر محسوب می شود.
اسپودومن معمولا در کنار گرانیت، آپلیت و پگماتیت یافت می شود.
با وجود اینکه اسپودومن برای اولین بار در سال 1800 معرفی شد، گونه های سنگ جواهر شفاف آن به تازگی در قرن گذشته شناسایی شدند.
از نظر گوهرشناسی اسپودمن مانند سنگ یمانی در واقعی گروهی از سنگ های جواهر مرتبط به هم است و می توان از آن به عنوان یک نوع خاص از جواهر یاد کرد.
در تجارت جواهرات، سنگ جواهر اسپودمن معمولا فقط به مواد زرد طلایی یا زرد کمرنگ روشن اطلاق می شود.
سایر رنگ ها نام های مخصوص به خود را دارند که شامل کونزیت و هیدنیت می شود.
کونزیت اسپودمن صورتی کمرنگ تا بنفش است در حالیکه هیدنیت نام اسپودمن سبز است.
با وجود اینکه برای اولین بار اسپودمن در سوئد کشف شد، گونه های سبز و صورتی آن ابتدا در آمریکا شناسایی شدند و هر دو نام برگرفته از کاشفان آنها هستند.
کونزیت از نام جرج فردریک کونز و هیدنیت از نام ویلیام ارل هیدن گرفته شده است.

شناسایی اسپودومن

اسپودمن سیلیکات آلمینیوم لیتیوم با شختی 6.5 تا 7 روی مقیاس Mohs است.
این سنگ معمولا شفافیت خوب و درخشانی مانند شیشه دارد.
اسپودومن را از روی ساختار بلورهایش، شکاف پذیری، انکسار نور می شناسند.
اسپودمن را از جواهرات مشابهی مانند کوارتز، توپاز و بریل بر اساس چندرنگ نمایی و شاخص انکسار بیشتر تشخیص می دهند، شاخص انکسار این سنگ به مراتب کمتر از تانزانیت است.

اسپودومن: خاستگاه و منابع

اسپودومن در مکان های مختلفی در سرتاسر جهان یافت می شود.
مشهوترین ذخایر آن در افغانستان، برزیل، ماداگاسکار، پاکستان و ایالات متحده پیدا شدند.
هیدنیت در ابتدا در شمال کارولینا پیدا شد اما اخیرا در افغانستان، برزیل، ماداگاسکار، میانمار و کالیفرونیا نیز دیده شده است.
بسیار معتقدند که اسپودومن سبز از هر جایی به غیر از هیدنیت بدست آمده است.
مهمترین ذخایر کونزیت صورتی در معادن میناس گرایس برزیل یافت شده اند.
سایر منابع قابل توجه افغانستان، ماداگاسکار، میانمار، پاکستان و ایالات متحده آمریکا هستند.
یک نمونه بی رنگ و بسیار کمیاب نیز در ماداگاسکار پیدا شد و در افغانستان نیز رنگ ابی آن دیده شده است

رنگ اسپودومن

اسپودومن می تواند رنگ های مختلفی مانند سفید، بی رنگ، خاکستری، صورتی، نیلی بنفش، ابی روشن، زرد و سبز داشته باشد.
اسپودومن اساسا به ماده زرد رنگ اطلاق می شود.
اسپودومن صورتی رنگش را از منگنز دارد، اسپودمن سبز با کرومیوم و اسپودومن زرد با ناخالصی های آهن رنگ پیدا کرده اند.
در تمامی اسپودومن ها بالا و پایین بلورها پررنگ تر است.
بلورها نمایش چندرنگ دارند و همین موضوع باعث شده که بنابر زاویه دید رنگ متفاوتی را ببینیم.
رنگ تمام اسپودومن ها مات است به ویژه وقتی در معرض حرارت یا نور خورشید مستقیم قرار بگیرند.