در بین سنگهای قیمتی، زمرد طبیعی بیش از هر سنگ دیگری دارای شکستها و ریز ترکهای ذاتی است. اغلب زمردها نه تنها ناخالصی ها و شکستهای داخلی بسیار زیادی دارند، بلکه ریز ترکهای بسیار کوچکی دارند که به سطح راه دارند (ترکهای سطحی تا عمق زمرد امتداد دارند). به همین دلیل عملیات بهبود کیفیت بر روی اکثر زمردها انجام می شود تا شفافیت آن‌ها بهبود یابد. این امر در تجارت سنگهای قیمتی کاملا معمول است.

عملیات رایج جهت بهبود کیفیت زمرد، استفاده از روغن سرو (یا cedar oil) است. روغن سرو محصول کاملا طبیعی درخت سرو است که بی رنگ و غلیظ است. این روغن را می توان به شکل بسیار خالص تولید کرد و کاربردهای صنعتی متعددی دارد از جمله استفاده در حشره کش ها، به‌عنوان ماده آنتی باکتریال و همچنین نگهدارنده های غذایی. روغن سرو بدین جهت برای پر کردن ریز ترکهای زمرد مورد استفاده قرار می گیرد که ضریب شکست آن به ضریب شکست زمرد بسیار نزدیک است.

روغن سرو بسیار چسبناک است. لذا نفوذ دادن آن به داخل ترکهای میکروسکوپی زمرد چندان ساده نیست. بنابراین به مقداری حرارت و فشار نیاز است. ابتدا باید زمرد را تمیز کرد (معمولاً در یک ظرف پر از اسید). سپس زمرد در داخل یک استوانه پر از روغن سرو خالص قرار گرفته و حرارت داده می شود. حرارت باعث می شود که روغن سرو، روان شود که به کمک فشار هیدرولیک به داخل ترکهای ریز زمرد نفوذ می کند.

حرارت دهی پس از چند ساعت متوقف می شود تا محفظه به تدریج سرد شود. سنگها را خارج کرده و تمیز می کنند. روغن سرو که به داخل زمرد نفوذ کرده است، مجدداً به حالت غلیظ و چسبناک خود بر می گردد. بدین ترتیب نشت کردن آن به خارج از زمرد دشوار می شود و در داخل زمرد باقی می ماند. تمیز کننده های اولتراسونیک، حرارت شدید یا حلالهای قوی ممکن است سبب خارج شدن روغن از زمرد شود.

دانشمندان اورال دست به یک کشف جنجال برانگیز زدند. سنگ گرانقیمتی که قبلا شناخته نشده بود و از نظر کیفیت خود از برلیان و زمرد عقب نمی ماند توسط آنها کشف شد. جهانیان مدت طولانی به وجود چنین سنگ معدنی باور نمی کردند. اما زمین شناسان روسیه توانستند حقانیت کشف خود را به اثبات برسانند.
سنگ « مارینسکیت» ( آن را به این اسم نامیدند) در بزرگترین معدن زمرد مارینسکی در ناحیه سوردلوفسک اورال پیدا شده است. فرمول آن ساده است – BeCr2O4 که بخودی خود یک چیز نادر است ، زیرا سنگ های معدنی که حالا کشف می شوند از فرمول های بمراتب دشوارتری برخوردارند.
میخائیل پاوف کارمند ارشد علمی انستیتوی زمین شناسی و ژئوشیمی شعبه اورال آکادمی علوم روسیه در اینباره توضیح داده گفت: شیمیدانان فیزیکدان، ۸-۷ سال پیش گفتند که در چنین نواحی، سنگ های معدنی محکم نمی تواند وجود داشته باشد. وقتی ما این سنگ را پیدا کردیم، آنها به حرف ما باور نکردند. اما معلوم شد طبیعت چنین سرپریز جالبی برای ما تهیه دیده است. این کشف گواه آن است که ما هنوز بخوبی با طبیعت آشنا نیستیم.
دانشجویی که از تز دیپلم خود دفاع می کرد و دانشمند اورالی رهبر علمی او بود، این سنگ معدنی ناآشنا را به او نشان داد. او بنوبه خود این سنگ را از کارگر معدن مارینسکی دریافت کرده بود که برای نخستین بار در سال های ۱۹۸۰ میلادی با آن مواجه شده بود. دانشمندان با مطالعه آن به بی نظیر بودن این سنگ قانع شدند.
این سنگ از تمام خصوصیات سنگ قیمتی برخوردار است. این سنگ که بندرت در دو معدن پیدا می شود، سنگی سخت مانند « الکساندریت» – ۸,۵ است. این سنگ مانند زمرد رنگی سبز روشن و مانند برلیان درخشش قوی دارد. نکته منفی در رابطه با آن، اندازه بسیار کوچک این سنگ است. وقتی سنگ های بزرگتری از این نوع یافت شوند ، می توان گفت که « مارینسکیت» یک سنگ قیمتی است.

راه های تشخیص زمرد اصل از بدل:

امروزه‌ بهترین‌ زمرد با كیفیت‌ خوب‌ كه‌ در ساخت‌ جواهرات‌ از آن‌ استفاده‌ می ‌شود زمرد كلمبیاست‌ كه‌ طرفدار و خواهان بسیاری دارد. همین‌ ویژگی‌ باعث‌ شده‌ كه‌ زمردهای مصنوعی‌ با كیفیت‌ مشابه‌ تولید شوند و به‌ جای‌ زمرد اصل‌ به‌ فروش‌ برسند.

 چند نوع‌ زمرد معروف‌ ساختگی‌: 

• زمرد مصنوعی کمپانی چتم

الف) زمرد چتم‌ Chatam که به‌ وسیله‌ كارخانه‌ ای‌ با همین‌ نام‌ با روش‌ حرارتی و نیز همجوشی زمرد ساخته‌ می‌شود.
ب) زمرد ژیلسون‌ Gilson كه‌ به‌ روش‌ حرارتی و آزمایشگاهی تولید می‌شود.
ج) زمرد لش‌لایتنر Lechleitner که در این‌ روش‌ یک لایه نازک از زمرد روی‌ یك‌ بریل‌ زینتر و همجوش می ‌شود.

[html_block id=”28290″]