سنگ پیریت

به معنی نشات گرفته از آتش گرفته است زیرا هنگامی که به کلوخه ای از آن با فلز ضربه بزنید جرقه تولید می‌شود.

شباهت سنگ پیریت به طلا از نظر رنگ طلایی خود سبب شده که به طلای ابلهان‌مشهور شود زیرا تقریبا ارزشی ندارد ولی در گذشته افراد ساده‌لوح‌ تصورمی‌کردند طلا است.

پیریت(Pyrite) یک کانی متشکل از سولفید آهن با ترکیب شیمیایی (FeS2)، شامل 46.67 درصد آهن و 53.33 درصد وزنی سولفور است که در واقع مهمترین شکل معدنی سولفید آهن است. پیریت دارای جلایی فلزی و وزن مخصوصی بالا و با رنگهایی چون زرد برنجی یا خاکستری مایل به زرد است. نسبت به دیگر کانی های فلزی زرد دیگر سخت تر بوده و دارای رنگ خاکه سیاه و معمولا ته رنگ سبز است.

این تنوع به علت تفاوت محیط یا موقعیت رشد بلوری است. ریخت شناسی بلورهای پیریت اولین بار توسط اندو (Endo) و با استفاده از میکروسکوپ الکترونی مطالعه شد.

تفاوت طلا و پیریت چیست

عبارت “طلای ابلهان” (Fool’s Gold) مدتهای زیادی بر سر زبان افراد پی جوی طلا و اکتشاف کنندگان بود.

آنها ازسنگ پیریت برای سرگرم شدن و خندیدن به مردم عادی هیجان زده و ساده لوحی که از تفاوت پیریت و طلا اطلاعی نداشتند استفاده می‌کردند.

برای تشخیص این سنگ و تفاوت آن از طلا چندین آزمایش وجود دارد که ما ابتدا به نوع غیر تخریبی و سپس آزمایشهای تخریبی می پردازیم

تست های غیر تخریبی جهت تشخیص پیریت از سنگ طلا

کدرشدگی: اغلب سنگ‌های پیریت یافت شده درطبیعت دارای کدرشدگی و یا لکه‌های سیاهی روی سطح خود دارند این در حالی است که ناگت های طلا و یا در اندازه‌های خیلی کوچک معمولا در طبیعت معمولا درخشنده و بدون نقاط سیاه و یا کدر است.

رنگ: پیریت دارای رنگی برنجی (فلز برنج) است ولی طلا رنگی طلایی.بیشتر طلاهای طبیعی آمیخته با نقره هستند و اگر درصد نقره آنها بالا باشد رنگ طلا مقداری به زرد مایل به سفید خواهد شد.

خطوط شیارب: بر روی سطح بیشتر پیریت ها شیار هایی موازی شکل نقش بسته است. این درحالی است که روی طلا این چنین خطوط و خراش هایی مشاهده نمیشود.

شکل: پیریت معمولا در شکلهایی زاویه دار مانند مکعبی، اکتاهدرال یا پیریتوهدرال وجود دارد. این درحالی است که طلا معمولا در طبیعت دارای زوایایی گرد شده هستند. البته باید دقت کنید که برخی از قطعات طلا میتوانند شکلی کریستالی مشابه پیریت نیز باشند.

وزن مخصوص: وزن مخصوص پیریت تقریبا 5 است، در حالی که طلا دارای وزن مخصوص 19.3 است. بنابراین یک تکه طلای خالص وزنی بیش از یک تکه پیریت در همان ابعاد دارد.

البته باید دقت کنید که قطعات طلا در طبیعت اغلب همراه وآمیخته با فلزات دیگری است که وزن مخصوص آن را پایین می آورند ولی با این حال نیز خیلی فاصله (شاید در حد سه برابر) با وزن مخصوص پیریت دارد.

آزمایش های تخریبی برای تشخیص طلا از پیریت

رنگ خاکه: هنگامی که پیریت را به سطح چینی بدون لعاب ( یا پشت نعلبکی های قدیم) بکشید، اثری که برجای میگذارد رنگ سیاه مایل به سبز است. این درحالی است که رنگ خاکه طلا، طلایی است.

سختی: سختی طلا 2.5 است و یعنی نمیتواند حتی روی سطح یک سکه مسی خش بیاندازد. این درحالی است که پیریت دارای سختی 6 تا 6.5 بوده و میتواند سطح سکه مسی را به راحتی خش بیاندازد.

چکش خوارری: فلز طلا بسیار چکش خوار است و میتواند تحت فشار میتواند خم یا پهن شود.پیریت در برابر فشار مقاوت نشان داده و با یک ضربه چکش پودر می‌شود.

برش پذیری: تکه کوچکی از طلا میتواند با چاقو تیز برش داد، ولی تکه های کوچک پیریت را نمیتواند برش داد

نحوه تشکیل سنگ پیریت

این کانی در حالت های مختلف و وسیعی شکل می‌گیرد.در رگه‌های هیدروترمال چون توده های بزرگ، جدایش ماگمایی، به عنوان کانی معدنی فرعی در سنگهای آذرین، در پگماتیت ها، ذخایر و سنگ‌های دگرگیسی و یا به عنوان جایگزین دیاژنزی در سنگ‌های رسوبی دیده می‌شود

بلورهای ناپیوسته پیریت اغلب در نهشته های نوع رگهای و شکاف پرکن، ولی کانسارهای سولفیدی توده‌ای رخ داده و در مناطق دگرسان گرمابی نیز دیده می‌شوند و اغلب به شکل مکعبی، هشت وجهی و دوازده وجهی هستند.

خواص پیریت در باورهای باستانی گذشته

قبایل اینکا پرو همانند آزتک های جنوب مکزیک در عهد قدیم با صیقل دادن سنگهای پیریت بزرگ و نگاه کردن آنها به عنوان آینه و یا بلور بینی (فال گیری یا آینده نگری) استفاده میکردند. در حالی که یک طرف آن صاف بود، طرف دیگر آن را حکاکی هایی از علامت های خاص و نمادین پر می کردند. پیریت به عنوان سنگ قدرت و جادو استفاده میشد تا جایی که بومیان هندی شمال آمریکا از آن برای درمان، طلسم، پیشگویی، تزئین، مراسم آیینی و غیب گویی نیز استفاده می کردند.

خواص پیریت در چاکرا درمانی

پیریت بهترین سنگ برای افزایش قدرت چاکرای ناف (سوم) بوده و با ترغیب چیرگی بر ترس و انجام یک حرکت پرقدرت، ارتقای نگرش های مثبت و راه حل های قدرتمند ما را در دور کردن انرژی های منفی کمک می کند. گفته میشود پیریت با حمایت از اندام تولید مردانه و یاری دادن در مبارزه با عفونت ها سلامت جسمانی ما را افزایش میدهد. این سنگ تحریک کننده خلاقیت در هنر، مجسمه سازی، ریاضیات است.

خواص پیریت در کتاب های کهن ایرانی

دیفروجس (نام قدیم پیریت) از نظر ویژگی قبض کننده، خشک کننده و پاک کننده نیرومندی است. گوشت نابجای پدید آمده در زخم ها را از بین می برد و ریشه کن می سازد و همزمان زخم های آزار دهنده ای را که در بدن گسترش یافته اند، بهبود می بخشد همچنین اگر آمیخته ديفروجس با صمغ بنه یا قيروطی را برای دمل های پوستی بکار برند آنها را بهبود می بخشد. به گفته جالینوس مصرف این دارو به تنهایی یا پس از آمیختن با عسل تصفیه شده، تاثیر خوبی برای مبتلایان به هر گونه زخم آزار دهنده و بدخیم به ویژه زخم ها و دمل های پدید آمده در دهان دارد. برای مبتلایان به تنگی نفس های سخت و آزار دهنده پس از بازداشتن و بند آوردن ترشحاتی که به سوی اندام های تنفسی سرازیر می شوند تاثیر سودمندی دارند. جالینوس می گوید برای مبتلایان به بریدگی و گسستگی زبان کوچک، این دارو را بی درنگ بر آن مالیده و چند مرتبه پی در پی این کار را تکرار کردم تا آنکه گسستگی بهم آمد، پیوند یافت و بهبودی کامل را بازیافت.