آندالوسیت و کاربرد آن در جواهرسازی
آندالوسیت سنگ جواهری کمتر شناخته شده است که به نام جامعه ی مستقل اسپانیایی، اندلس که ابتدا در آنجا یافت شد، نامگذاری شده است.
ترکیب، آندالوسیت از سیلیکات آلومینیوم و مرتبط با سیلیمانیت و سیانیت می باشد.
در حقیقت، این سه ماده ی معدنی چندشکلی هستند، به این معنی که آنها ترکیب شیمیایی مشابهی دارند، اما ساختارهای بلوری آنها متفاوت است.
آندالوسیت جواهری خیره کننده است اما از معروفیت عمومی برخوردار نیست و یکی از انواع جواهر کمتر شناخته شده در دنیای تجارت محسوب می شود.
ترکیبات رنگ سنگ جواهر آندالوسیت
سنگ جواهر آندالوسیت در ترکیبات رنگی متمایز یافت می شوند و سطح خیره کننده ای از چندرنگی دارد که منجر به نمایش رنگ های مختلف از زوایای مختلف می شود.
جاذبه و محبوبیت آندالوسیت به پیچیدگی بی نظیر و منحصر به فرد رنگ های آن باز می گردد.
سالیان درازی کلکسیونرهای سنگ به دنبال آندالوسیت بوده اند،
اما این سنگ اخیرا توجه بسیاری از طراحان جواهرات را نیز به خود جلب کرده است.
تشخیص آندالوسیت
فقط برخی از سنگ های جواهر مانند تورمالین، کریزوبریل، اسفن، کوارتز دودی و وزوویانیت مشابه آندالوسیت بوده و با آن اشتباه گرفته می شوند.
چند رنگی در جواهرات با قوت های مختلف از ضعیف، متمایز یا قوی وجود دارد. آثار چند رنگی در نتیجه ی جذب متفاوت اشعه های نور پدید می آید، و این پدیده تنها با بلور دوگانه ی انکساری رخ می دهد.
آندالوسیت در کنار یولیت، سیانیت، کونتزیت، اسفن و تانزانیت به شدت چند رنگ هستند.
آندالوسیت چند رنگی سه گانه دارد؛ هنگامی که نور وارد سنگ می شود، به سه بخش تقسیم می شود، که هر یک شامل بخشی از طیف قابل مشاهده هستند.
برخی از جواهرات چند رنگی مانند کونتزیت چند رنگی دو تایی دارند که یعنی آنها فقط دو رنگ مختلف را نشان می دهند. آندالوسیت درجه ی سختی کمی بالاتر از کوارتز در سنجه ی موس را نشان می دهد.
خاستگاه و منابع آندالوسیت
آندالوسیت معمولا در نتیجه ی رسوب خاک رس دگردیس به شکل رسوب، سنگ نیس و شیست یافت می شود.
آندالوسیت به ندرت به شکل گرانیت یا پگماتیت وجود دارد، اما هنگامی که این اتفاق می افتد، بزرگترین بلورها را خواهند داشت.
ذخایر آندالوسیت در بسیاری از نقاط از جمله استرالیا، برزیل، کانادا، روسیه، اسپانیا (آندلس)، سریلانکا، برمه، ماداگاسکار و ایالات متحده آمریکا (کالیفرنیا و کلرادو) یافت می شود.
خرید و تشخیص ارزش آندالوسیت
رنگ آندالوسیت
رنگ های آندالوسیت به چرخش بلورها بستگی دارد، اما اغلب به رنگ های زرد، زرد-سبز، سبز، قرمز متمایل به قهوه ای، زیتونی و قهوه ای متمایل قرمز یافت می شود.
بیشتر سنگ ها در دو رنگ با شدت های متفاوت وجود دارند و اغلب این رنگ ها با یکدیگر ترکیب می شوند و معمولا با برش های مربعی و گرد قابل مشاهده هستند.
اشکال با محور طولی مثل بیضی، گلابی، مارچوبه و برش زمردی، یک رنگ در نزدیکی مرکز و رنگ دوم تیره را در قسمت انتهایی بلور نشان می دهند.
درخشندگی و وضوح آندالوسیت
آندالوسیت معمولا به شکل تراشفاف تا مات، با کیفیت سنگ جواهر شفاف و کمیاب یافت می شوند. گونه های مات با نام کیاستولیت شناخته می شوند. ناسرگی های تیره در کیاستولیت در اشکال صلیبیایجاد می شوند و به این صورت اغلب از آنها با عنوان «سنگ های صلیبی» یاد می شود.
کیاستولیت معمولا سفید، خاکستری یا متمایل به زرد بوده و نسبت به آندالوسیت شفاف نرم تر است(یا درجه ی سختی ۵ تا ۵.۵ در سنجه ی موس). آندالوسیت شفاف فقط تا درصد کمی کیفیت سنگ جواهر دارد.
تقریبا تمام سنگ های جواهر آندالوسیت حاوی ترکیبات قابل مشاهده، اغلب روتیل سوزنی شکل هستند. پس از جلاکاری، آندالوسیت درخشندگی شیشه ای تا مات خواهد داشت.
برش و شکل آندالوسیت
آندالوسیت به جز گونه های مات با برش های برلیان و به ندرت در شکل کوژ می توان گفت که تقریبا همیشه تراش دار است. رنگ آندالوسیت از طریق چرخش مناسب و برش با کیفیت ارتقا می یابد. آندالوسیت بدون برش مناسب طبیعتا رنگ های زیبای قهوه ای، سبز و قهوه ای متمایل به قرمز را نخواهد داشت.
برش های بیضی، مارچوبه و زمردی، با توجه به محورهای طولانی از محبوبیت بالایی برخوردار هستند.
برش های مربعی و گرد نیز به دلیل ترکیب رنگ موزاییکی جذاب از اهمیت بالایی برخوردار هستند.
از آنجا که آندالوسیت یکی از سنگهای جواهر کمتر شناخته محسوب می شود، اشکال تریلیون، قلبی و دیگر شکل های فانتزی به دلیل تقاضای کمتر چندان رایج نیستند.
پردازش آندالوسیت
آندالوسیت معمولا پردازش نمی شود. بعضی از گونه های برزیلی در هنگام گرم شدن از رنگ سبز زیتونی به صورتی تغییر می کنند، در حالی که بعضی از نمونه های قهوه ای در هنگام گرم شدن در دمای بیش از 800 درجه سانتیگراد بی رنگ می شوند.
هر گونه پردازش یا افزایش ارزش صورت گرفته بر روی سنگ باید توسط ارائه دهندگان سنگ ها اطلاع رسانی شود.
گونه های آندالوسیت و سنگ های مشابه
از میان چند سنگ مشابه به آندالوسیت می توان به تورمالین، کریزوبریل، اسفن، کوارتز دودی، وزوویانیت اشاره نمود. با توجه به نشانه های متمایز، و خواص چند رنگی ویژه، شبیه سازی از این سنگ بسیار دشوار است.
تانزانیت، یولیت و کونتزیت نیز خواص چند رنگی مشابهی دارند. کیاستولیت گونه ی مات اندولوسیت است که به اندازه ی آندالوسیت شفاف و با کیفیت سنگ جواهر، از محبوبیت و شهرت بسیار برخوردار نیست.
کیانیت و سیلیمانیت سنگ های جواهر مشهوری هستند که ترکیبات شیمیایی مشابهی داشته ولی ساختار بلوری آنها متفاوت است.
مشهورترین سنگ های جواهر مشابه
کیانیت، سیلیمانیت، تورمالین، کریزوبریل، کریزوبریل چشم گربه ای و کوارتز دودی از مشهورترین سنگ های جواهر شبیه به آندالوسیت از نظر رنگی هستند.
سنگ های جواهر مرتبط کمتر شناخته شده
کیاستولیت(سنگ صلیبی) گونه ی مات آندالوسیت است. سیلیمانیت چشم گربه ای با کیانیت و آندالوسیت مرتبط است. اسفن، وزوویانیت کمتر شناخته شده و غیر مرتبط هستند. این سنگ ها به دلیل خاصیت چند رنگی مشابه با آندالوسیت هستند.
سنگ جواهر آندالوسیت و ایده های طراحی جواهر
آندالوسیت در بخش طراحی جواهرات سنگ محبوبی به شمار می آید. آندالوسیت دوام و سختی مناسبی داشته که آن را مناسب هر نوع جواهرات می سازد. این سنگ درجه ی سختی ۷.۵ در سنجه ی موس دارد و سخت تر از کوارتز است.
بلور های آندالوسیت معمولا در اندازه های بزرگ یافت نمی شوند، بنابراین بیشتر آنها به عنوان سنگ های کناری یا در طرح های خوشه ای در جواهراتی با سنگ های رنگی استفاده می شوند.
آندالوزیت مناسب استفاده در حلقه، دستبند، گردنبند، سنجاق، گیره ی کراوات و آویز است.
با توجه به چندرنگی بودن، بهتر است در طرح های جواهراتی که نور را به سنگ از زوایای متفاوت وارد می نمایند، استفاده شود. تنظیمات بسته امکان نمایش کیفیت مطلوب این سنگ را فراهم نمی سازد.
نگهداری و شستشوی سنگ جواهر آندالوسیت
آندالوسیت بسیار با دوام است و با استفاده از هر وسیله ی نرم مانند مسواک به راحتی تمیز می شود.
صابون یا مواد شوینده ی ملایم نیز مانعی برای استفاده ندارند، اما باقی مانده ی صابون بر روی سنگ حتما باید شستشو شود.
آندالوسیت دارای شکستگی نامتوازن و کلیواژ خوبی دارد،
بنابراین مانند تانزانیت، توپاز و الماس به ضربات حساس نیست؛
با این حال، آندالوسیت باید در برابر هر گونه ضربه ی سخت محافظت شده تا از شکستگی آن جلوگیری شود.
همانند همه ی سنگهای رنگی،
از استفاده از مواد شیمیایی خانگی قوی اجتناب کنید.
برای نگهداری آندالوسیت بهتر است جواهرات یا سنگهای جواهر آن را درون یک پارچه ی نرم و یا داخل یک جعبه ی پارچه ای قرار دهید.
برای حفظ جلای آندالوسیت و جلوگیری از خراش سطحی، آندالوسیت را به دور از سنگهای دیگر نگهداری نمایید.