دانبوریت ، خواص و کاربردهای آن
دانبوریت از نظر ترکیبی کلیسیم بوریک سیلیکات است و با وجود اینکه نوعی ماده معدنی نسبتا فراوات محسوب می شود، مواد بزرگ و دارای خاصیت جواهری آن نسبتا کمیاب هستند.
امروز دانبوریت یکی از سنگ های جواهر نه چندان مشهور است و در ابتدا به عنوان جواهر یک مجموعه دار دسته بندی می شد.
پس از اینکه برای اولین بار این سنگ در دانبوری کنکتیکوت آمریکا در سال 1839 یافت شد، رسما نامگذاری گردید.
با وجود اینکه اولین بار این سنگ در دانبوری پیدا شده، مخازن آن در حال حاضر فاصله زیادی تا این شهر دارند و مخازن دانبوری هیچوقت به نمونه های دارای کیفیت جواهر دست نیافتند.
کشف دانبوریت منسوب به آقای چارلز آپهام شفرد (1804-1866)یک معدن شناس آمریکایی است.
دانبوريت باکیفیت دارای شفافیت و درخشانی بالایی است و سختی آن از کوارتز بیشتر است.
شفافیتش را می توان با مرغوب ترین توپازها مقایسه کرد اما به دلیل توانایی اش در تبدیل نور به رنگ های طیفی
درخشندگی لازم برای قرار گرفتن در دسته اصلی جواهرات را ندارد و به همین دلیل بیشتر موردتوجه حرفه ای ها در زمینه گوهرشناسی است تا جواهرسازان.
شناسایی دانبوریت
دانبوریت گاهی پوشیده از کوارتز است و در بسیار از موارد ممکن است کوارتز شبه کانی شده و جایگزین دانبوریت شود.
دانبوریت را می توان از روی ساختار کریستالی خاصش و ترکیب شمیایی مخصوص شناسایی کرد.
در بیشتر موارد دانبوريت به سادگی از مواد مشابه بر اساس ویژگی های گوهرشناسی مانند سختی، شب نمایی، شکست پذیری و چگالی خاص متمایز می شود.
دانبوريت شکست پذیری بسیار کمی دارد و تراکم خاصش مانند یشم اعلی است.
دانبوريت بیشتر در اندازه های بزرگ یافت می شود که در میان سایر جواهرات بی رنگ به ندرت دیده می شود.
کوارتز سنگی بی رنگ و توپاز را اکثرا به جای دانبوريت اشتباه می گیرند.
با این حال توپاز بسیار سخت تر از دانبوريت است و کوارتز نرم تر.
اصلیت دانبوریت و منابع سنگ جواهر
دانبوريت برای اولین بار در دانبوری، کنکتیکوت یافت شد اما بیشتر سنگ های جواهر دانبوریت در حال حاضر از مکزیک به ویژه نواحی کرکس سانلیوس پوتوسی هستند.
سایر ترکیب های دارای کیفیت سنگ جواهر دانبوريت در نواحی بولیوی، بورما، ژاپن، ماداگاسکار و روسیه یافت می شوند.
رنگ دانبوریت
دانبوریت می تواند رنگ های مختلفی از بی رنگ تا صورتی روشن و از زرد روشن تا قهوه ای داشته باشد اما معمولا فقط دانبوریت بی رنگ به عنوان جواهر شناخته می شود
شفافیت و درخشندگی دانبوریت
سنگ های جواهر اعلای دانبوریت شفافیت فوق العاده ای دارند و در آنها ناخالصی کمی یافت می شود.
نمونه های شفاف در اندازه های بزرگتر دیده می شوند.
دانبوريت شفافیت روغنی تا شیشه ای دارد.
برش و شکل دانبوریت
دانبوریت تقریبا همیشه تراش داده شده است اما برای مجموعه داران نه طراحان جواهر.
دانبوریت می تواند به صورت الماس تراش داده شود.
متداول ترین شکل های آن بیضی هستند زیرا در این شکل وزن واقعی حفظ می شود.
شکل های دیگری مانند بالشتکی، دایره، تریلیون، هشت ضلعی و گلابی هم متدوال هستند.
آماده سازی دانبوریت
دانبوریت به هیچ وجه قابل تغییر یا اصلاح نیست.
هیچ ترکیب یا نمونه جدیدی هم از این سنگ در بازار وجود ندارد
ویژگی های گوهرشناسی دانبوریت:
فرمول شیمیایی: CaB2(SiO4)2 کلیسیم بوریک سیلیکات
ساختار کریستالی: راست لوزی، منشوری
رنگ: بی رنگ، زرد شرابی، قهوه ای، صورتی
سختی: 7 تا 7.5روی مقیاس Mohs
شاخص انکسار: 1.630 تا 1.636
چگالی: 2.97 تا 3.03
شکست پذیری: ناکافی
شفافیت: شفاف
انکسار دوگانه یا شکست نوردوسویه: -0.006 تا -0.008
درخشندگی: روغنی، شیشه ای
شب نمایی: آبی آسمانی
دانبوریت: نمونه های مشابه و انواع مختلف
دانبوریت هیچ عضو خانواده مشابهی از نظر ترکیب شیمیایی ندارد گرچه چند نمونه سنگ با ویژگی های مشترک فیزیکی مانند رنگ و شفافیت وجود دارند
محبوبترین سنگ های جواهر مشابه:
زرگون سفید، کوارتز سفید، توپاز سفید، یاقوت و گوشنیت سفید محبوبترین ها هستند
سنگ های جواهر مشابه با شهرت کمتر:
پیریت، کاسی تریت، ارتوکلاز، کلسیت، آندرادیت، فلوریت و کونتزیت
نگهداری و تمیزکردن سنگ جواهر دانبوریت
با وجود اینکه دانبوریت سنگ جواهر سخت و بادوامی است خیلی زود توسط سایر جواهرات سخت مانند توپاز، لعل بدخشان و یاقوت خراشیده میشود.
دانبوريت نسبت به گرما حساس است بنابراین نباید آنرا در معرض نوسان حرارت قرار داد. از بخار شو هم استفاده نکنید.
بهتر است با پارچه ای نرم آنها را تمیز کرده و در آب با دمای اتاق قرار دهید.
کمی صابون یا شوینده هم می توان استفاده شود اما باید کاملا پاک شود.
از پوشیدن دانبوريت با سایر جواهرات خودداری کنید و همیشه آنها را قبل از ورزش یا تمرین درآورید.
بهتر است جدا از سایر جواهرات باشند و در پارچه ای نرم پیچانده شده و درون جعبه جواهرات گذاشته شوند.