مقدمه و تاریخچه
اسفالریت سنگ معدنی زینک و حاوی آهن است.
وقتی آهنش زیاد باشد، رنگ آن تبدیل به سیاه مات می شود.
موادی که کیفیت جواهر را دارند مقدار آهنشان کمتر است و در نتیجه بلورهایشان شفاف است.
به دلیل سختی کمی که دارد، سنگ جواهر مجموعه داران محسوب میشود.
یکی از ویژگی های شاخص اسفارلیت قدرت تجزیه نور بالای آن است (0.156).
در واقع تجزیه نور اسفارلیت سه برابر الماس که 0.044 است، می باشد.
این یعنی اسفالریت تلعلل خاصی دارد و رنگ ها را با انکسار و شکست نور از هم جدا می کند.
به عبارت ساده تر وقتی اسفالریت در نور قرار داده شود، نمایشگاهی از رنگ هاست.
به دلیل ترکیبی که دارد به آن سولفید روی هم می گویند.
نام اسفالریت از واژه یونانی sphaleros به معنی فریبنده گرفته شده است.
دلیلش هم آن است که به سادگی می توان آنرا به جای گالن که نوع معدنی سولفید سرب است، اشتباه گرفت.
اسفالریت شفاف و جواهرنشان بسیار کمیاب است.
رنگ هایش معمولا زرد، نارنجی یا قرمز هستند. نمونه آهنی و سیاه آن را مارماتیت می نامند.
شناسایی اسفالریت
اسفالریت را می توان با رنگ زرد، نارنجی یا عسلی- قهوه ای اش و درخشندگی انگم وار تا جادویی اش شناسایی کرد.
پراکنش نوری بالا، شکاف پذیری در شش جهت و چگالی بالا عوامل دیگری هستند که در بازشناسی اسفالریت از سایر سنگ های جواهر همرنگ کاربرد دارند.
همچنین آزمایش لایه ها (با تبدیل نمونه مواد به پودر یا قرار دادن مواد بر روی صفحه مخصوص آزمایش) بوی سولفوری ایجاد می کند که اسفالریت را تایید می کند.
اسفالریت: ماهیت و منابع سنگ جواهر
مخازن اسفالریت در بلژیک، کانادا، جمهوری دموکرات کونگو، مکزیک، نامیبیا، اسپانیا، آمریکا و زئیر پیدا شده اند
رنگ اسفالریت
اسفالریت می تواند بی رنگ، زرد، نارنجی، قرمز یا سبز باشد.
بیشتر سنگ های جواهر از زرد کمرنگ تا نارنجی پر رنگ متغیر هستند.
سنگ های دارای رنگ کمرنگ تر بیشتر میزان تجزیه نور را دارند.
به نمونه های قرمز اسفالریت یاقوت سولفید هم می گویند. نمونه های بی رنگ کمیابند.
درخشندگی و شفافیت اسفالریت
سنگ های جواهر اسفالریت به ندرت بدون ناسرگی هستند مگر در اندازه های کوچک.
درخشندگی روغنی تا شفاف اسفالریت قابل توجه است.
وقتی سنگ جواهر اسفالریت را خریداری می کنید، نمونه هایی را انتخاب کنید که بیشترین شفافیت را دارند و بالاترین میزان تجزیه نور را نشان میدهند یا به عبارتی در آنها آتش دیده می شود.
برش و شکل اسفالریت
اسفالریت معمولا تراش داده می شود تا درخشندگی اش به نهایت برسد و در اشکال مختلفی مانند هشت وجهی، چند وجهی، مربع، دایره و اشکال متعددی همچون بیضی، گلابی و کوژ دیده می شود.
اسفالریت سنگی است که برش آن دقت زیادی می خواهد زیرا نرم است و شکاف پذیری اش در شش جهت رخ می دهد.
آماده سازی اسفالریت
اسفالریت ترکیبی نیز وجود دارد. با این حال اسفالریت طبیعی در دسترس است.
ویژگی های گوهرشناسی اسفالریت
فرمول شیمیایی: (Zn, Fe) S زینک سولفید
شکل بلور: مکعبی، چهاروجهی
رنگ: زرد، نارنجی، قرمز، سبز، بی رنگ
سختی: 3.5 تا 4 بر روی مقیاس Mohs
شاخص انکسار: 2.368 تا 2.371
چگالی: 3.90 تا 4.10
شفافیت: شفاف، نیمه شفاف
انکسار دوگانه یا شکست نور دوسویه: ندارد
درخشندگی: روغنی، غیرفلزی
شب نمایی: زرد- نارنجی، قرمز
اسفالریت: سنگ های جواهر مشابه یا مرتبط
اسفالریت گاهی به جای بریل زرد، کاسی تریت، شیلیت، سینهالیت، توپاز، تورمالین، ایدوکراز، زرگون و الماس بی رنگ اشتباه گرفته می شود.
اسفالریت به دلیل وجود مواد معدنی وورتزیت و ماتارایت سه وجهی است.
این یعنی تمام این سه ماده ترکیب شیمیایی مشابهی دارند اما شکل بلورهایشان با هم فرق می کند.
سنگ جواهر اسفالریت و ایده های طراحی جواهرات
اسفالریت سنگ جواهر کمیابی است بنابراین در جواهرات زیاد آنرا نمی بینیم.
همچنین به دلیل سختی کمی که دارد برای جواهرات با مصرف روزانه توصیه نمی شود.
با این حال درخشش فوق العاده اش آنرا در جواهرات زیبا می کند و اگر با مواد سفید یا زرد ترکیب شود، نتیجه بسیار زیبا خواهد بود.
اسفارلیت بیشتر برای گوشواره و آویز مناسب است زیرا احتمال رسیدن به آنها کمتر است.
اگر در حلقه یا گردنبند استفاده می شود بهتر است که قاب نگهدارنده داشته باشد.
نکته: سنگ های جواهر رنگی را بنابر اندازه شان خریداری کنید نه وزن قیراط.
سنگ های رنگی نسبت اندازه به وزن شان فرق می کند.
بعضی سنگ ها بزرگتر و بعضی نسبت به وزن الماس کوچکتر